آیا از جرایم مالیاتی که میتوانند منجر به حبس مودی مالیاتی شوند اطلاع دارید؟ آیا میدانستید که سازمان امور مالیاتی در صورت اطلاع از برخی رفتار ها میتواند از مودی به مراجع قضایی شکایت کند؟ با توجه به اینکه در سالهای اخیر تغییرات زیادی در قوانین مالیاتی لحاظ شده و علاوه بر جریمه های مالیاتی در حال حاضر جرم مالیاتی نیز تعریف شده است لازم است که مودیان با هر نوع فعالیت اقتصادی و با هر منبع درآمدی از مصادیق جرایم مالیاتی که به سازمان امور مالیاتی اختیار طرح شکایت در مراجع قضایی را میدهد اطلاع داشته باشند تا به طور ناخواسته مرتکب عملی که از نگاه قانون مالیاتهای مستقیم جرم میباشد نشوند. در این مقاله تلاش شده است تا جرایم مالیاتی به طور کامل و از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گیرد.

جرم چیست؟

جرم در ماده 2 قانون مجازات اسلامی تعریف شده است. در این ماده بیان شده که هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم است. جرایم به 4 دسته کلی قصاص، حدود ، دیات و تعزیرات تقسیم میشوند که جرایم مالیاتی در دسته جرایم تعزیراتی قرار دارد. جرم مالیاتی در ماده 274 قانون مالیاتهای مستقیم تعریف شده است که در ادامه به رفتارهایی که طبق این ماده جرم مالیاتی میباشد میپردازیم.

مصادیق جرم مالیاتی

در ماده 274 قانون مالیاتهای مستقیم 7 رفتاری جرم مالیاتی تلقی شده و مستوجب مجازات تعزیری درجه 6 یعنی حبس ببش از 6 ماه تا 2 سال و یا جزای نقدی بیش از شش میلیون تومان تا بیست و چهار میلیون تومان میباشد.

1_تنظیم دفاتر و اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن در هنگام رسیدگی مالیاتی توسط ممیز مالیاتی که میتوان گفت این رفتار بیشترین مصداق جرم مالیاتی در عمل را به خود اختصاص میدهد.در صورتی که مودی دفاتر قانونی خود یا فاکتور ها و صورتحساب های خود را عمدا بر خلاف واقع تنظیم نموده و به منظور پرداخت مالیات کمتر به ممیز ارائه دهد مرتکب جرم مالیاتی شده است.لازم به تاکید است که در این مورد علاوه بر شکایت سازمان امور مالیاتی به مراجع کیفری ، جریمه مالیاتی کتمان نیز برای مودی در نظر گرفته خواهد شد.

2_مخفی نمودن فعالیت اقتصادی و همچنین درآمد حاصل از آن نیز جرم مالیاتی میباشد.در خصوص این بند لازم به تاکید است که 2 شرط جهت احقاق جرم وجود دارد.یعنی مودی هم باید فعالییت اقتصادی خود را از سازمان امور مالیاتی مخفی کند و هم درآمد حاصل از آن را از سازمان مخفی نگه دارد.تشکیل پرونده مالیاتی در سایت سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir  و بیان درست فعالیت درآن شرط اول را از بین میبرد.پس اگر مودی فعالیت خود را از طریق تشکیل پرونده مالیاتی به سازمان امور مالیاتی اعلام کند ولی درآمد حاصل از آن را پنهان نماید تنها مشمول جریمه کتمان شده و مشمول این بند و جرم مالیاتی نمیباشد.

3_عدم همکاری با مامورین مالیاتی که در راستای ماده 181 قانون مالیاتهای مستقیم به محل مراجعه نموده اند و یا عدم انجام تکالیف موضوع مواد 169 و 169 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم که این بند از مواردی است که به عنوان همکاری فرد با سازمان امور مالیاتی بیان شده است.ماده 181 قانون مالیاتهای مستقیم که در رویه به پلیس مالیاتی معروف میباشد در مقام بیان حکمی است که به سازمان مالیاتی اجازه میدهد که با مراجعه به محل فعالیت مودی کلیه دفاتر و اوراق و اسناد وی را بررسی نموده و یا در صورت لزوم اسناد و مدارک را با خود به سازمان امور مالیاتی منتقل کنند.عدم همکاری با این مامورین که با نماینده دادستان به محل مراجعه مینمایند جرم مالیاتی میباشد. همچنین مواد 169 و 169 مکرر تکلیف مودیان به ارسال فهرست معاملات فصلی و اطلاعات مالی به سازمان امور مالیاتی است که عدم انجام ایم تکلیف نیز جرم مالیاتی میباشد.

4_عدم انجام تکالیف مبنی بر وصول یا کسر مالیات مستقیم یا مالیات بر ارزش افزوده دیگر مودیان و ایصال این مالیاتها به سازمان امور مالیاتی در مواعد قانونی نیز از مصادیق جرم مالیاتی میباشد.این بند اشاره به مالیات تکلیفی دارد.به طور کلی تکلیف پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی بر عهده مودی مالیاتی میباشد.ولی در مواردی استثنائی فر دیگری غیر از مودی تکلیف دارد که مالیات را از درآمد دیگری کسر و به سازمان امور مالیاتی پرداخت نماید.مالیات بر حقوق، مالیات قراردادهای منعقد شده با افراد حقیقی یا حقوقی غیر ایرانی و یا مالیات بر اجاره در صورتی که مستاجر شخص حقوقی باشد از مصادیق بارز مالیات تکلیفی میباشد.

5_تنظیم معاملات و قرارداد های خود به نام دیگری و یا معاملات و قرارداد های مودیان دیگر به نام خود بر خلاف واقع نیز از مصادیق جرم مالیاتی میباشد.در این خصوص نیز مانند بند اول از مصادیق جرم مالیاتی علاوه بر احراز جرم و شکایت نزد مراجع قضایی مودی مورد نظر به علت کتمان توسط سازمان امور مالیاتی جریمه خواهد شد.

6_تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی برای کلیه مودیان اعم از حقیقی یا حقوقی یکی از مهم ترین تکالیف مالیاتی میباشد که عدم انجام آن مشمول جریمه ای معادل 30 درصد از مالیات متعلق میباشد.این جریمه جزو معدود جرایم مالیاتی میباشد که به هیچ عنوان قابل بخشودگی نمیباشد.همچنین در صورتی که مودی سه سال متوالی از انجام این تکلیف استنکاف کند مرتکب جرم مالیاتی شده و این عمل او توسط مراجع قضایی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.در این خصوص لازم به ذکر است که نوشتن رقم صفر در همه بند های اطهارنامه مالیاتی در حکم عدم ارسال اظهارنامه میباشد البته در صورتی که مودی مالیاتی فعالیت نداشته باشد نیازی به ارسال اظهارنامه نبوده و مرتکب جرمی نیز نخواهد شد.این بند در مواردی است که مودی با وجود فعالیت اقتصادی اظهارنامه ارسال ننماید.همچنین لازم به تاکید است که جرم بودن عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی در صورتی است که مودی سه سال متوالی ( و نه متناوب) اظهارنامه ارسال ننماید.

7_استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی نیز یکی دیگر از عناوین مجرمانه جرم مالیاتی میباشد که در این خصوص نیز علاوه بر اعلام جرم ازسوی سازمان امور مالیاتی ، جریمه کتمان مالیاتی نیز برای مودی در نظر گرفته میشود.

مشاوره و وکالت وکیل نبوی از شما در انواع دعاوی مالیاتی کافیست با شماره 09216982591 تماس حاصل نمایید.

عناصر جرم مالیاتی

به طور کلی هر جرم از سه عنصر تشکیل میشود. عنصر مادی، عنصر معنوی و عنصر قانونی این عناصر را تشکیل میدهند.عنصر قانونی جرایم مالیاتی در ماده 274 قانون مالیاتهای مستقیم مورد بررسی قرار گرفته که بند های این ماده مورد بررسی قرار گرفت.همچنین میزان مجازات این جرایم در این ماده مجازات تعزیری درجه 6 میباشد که این درجات در ماده 19 قانون مجازات اسلامی بیان شده است که یکی از موارد زیر میباشد:

– حبس بیش از شش ماه تا دو سال

– جزای نقدی بیش از شصت میلیون (۶۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال تا دویست و چهل میلیون (۲۴۰/۰۰۰/۰۰۰) ریال

– شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرائم منافی عفت

– محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از ششماه تا پنجسال

– انتشار حکم قطعی در رسانه ها

عنصر مادی جرم مالیاتی نیز در بند های ماده 274 بیان شده است که مصادیقی مانند عدم ارسال اظهارنامه ، استفاده از کد مالیاتی مودی دیگر و … میباشد و به بیان دیگر آن رفتاری است که قانونگذار برای آن مجازات تعیین کرده است.

عنصر معنوی جرم عبارتست از سونیت فرد در انجام جرم مالیاتی که به این معنی است که فرد عمدا مصادیق بیان شده را انجام دهد.در بعضی از مصادیق مانند عدم ارسال اظهارنامه از عمل فرد سونیت و عنصر معنوی کاملا محرز بوده و نیاز به اثبات ندارد.

ارتکاب جرم مالیاتی توسط اشخاص حقوقی

مسلما همه اشخاصی که جرم مالیاتی را مرتکب میشوند شخص حقیقی نبوده و این جرم توسط اشخاص حقوقی نیز قابلیت ارتکاب دارد. قانون مالیاتهای مستقیم در ماده 275 به ارتکاب جرم مالیاتی توسط اشخاص حقوقی اشاره نموده است و بیان میدارد در صورتی که هر یک از مصادیق جرم مالیاتی توسط شخص حقوقی انجام شود شخص حقوقی به یکی از دو مجازات مذکور یعنی ممنوعیت از انجام یک یا چند فعالیت شغلی و یا ممنوعیت از صدور اسناد تجاری به مدت شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. فعالیت های منع شده و همچنین مدت مجازات در دادنامه صادره از مرجع قضایی مشخص خواهد شد.نکته قابل توجه در این خصوص این است که مجازات شخص حقوقی مانع مجازات شخص حقیقی مرتکب جرم نیست و شخص حقیقی ای که از مدیران شخص حقوقی بوده و مرتکب جرم شده است نیز مورد مجازات قرار میگیرد.

معاونت در جرم مالیاتی

معاونت در جرم به این معنی است که فردی بدون دخالت در رفتار مجرمانه به هر وسیله ای از قبیل تحریک ، ترغیب ، تسهیل و … در عمل مجرمانه دخالت داشته باشد.در خصوص معاونت در جرم مالیاتی در ماده 276 قانون مالیاتهای مستقیم اشاره شده که است که اگر حسابدار ، حسابرس ، کارمند بانک و یا حتی کارمندان سازمان امور مالیاتی در جرم مالیاتی معاونت نمایند و یا حتی بدون دخالت در جرم به صرف اطلاع از وقوع جرم ، تخلف را گزارش ننمایند به حداقل مجازات مذکور محکوم خواهند شد.نکته قابل توجه در تعریف این قانون از معاونت شدیدتر بودن برخورد با معاون جرم نسبت به معاونت در جرایم دیگر است.در جرایم دیگر تنها در صورتی معاونت تحقق پیدا میکند که فرد به نوعی در عملیات مجرمانه دخالت داشته باشد بدون اینکه در عنصر مادی حضور داشته باشد.ولی در جرم مالیاتی فرد حتی اگر دخالتی در جرم نداشته باشد ولی جرم را گزارش ننماید نیز معاون جرم شناخته میشود.

روش رسیدگی به جرم مالیاتی

شاید تا اینجا برایتان شوال پیش آمده باشد که شاکی در جرم مالیاتی چه کسی است؟ آیا دادستان یا همان مدعی العموم به راحتی از جرم مالیاتی اطلاع می یابد که جرم را مورد پیگیری قرار دهد؟در خصوص جرایم مالیاتی مسلما سازمان امور مالیاتی از طریق اداره حقوقی خود طرح در دادسرا طرح دعوا مینماید و مدعی العموم شاکی نمیباشد.شیوه رسیدگی به جرم مالیاتی به این صورت میباشد که هر یک از اعضای هیات های حل اختلاف مالیاتی و یا کارکنان سازمان امور مالیاتی که در روند تشخیص و یا وصول مالیات دخالت دارند در صورتی که با یکی از مصادیق جرم مالیاتی برخورد داشتند مکلفند مراتب را به رئیس امور مالیاتی محل گزارش نمایند.رئیس امور مالیاتی ذی ربط و یا یکی از معاونین وی رفتار را با مصادیق 7 گانه ماده 274 تطبیق میدهند و در صورتی که رفتار را جرم مالیاتی تشخیص دادند مراتب را به کارگروه استانی مربوطه که از اعضای ارشد سازمان امور مالیاتی در استان تشکیل میشود گزارش میدهد.در صورتی که کارگروه استانی در جلسات خود که دو هفته یکبار در اداره کل امور مالیاتی استان تشکیل میشود گزارش را صحیح تشخیص دهند مراتب را به کارگروه ستادی سازمان امور مالیاتی که در تهران قرار دارد و از اعضای ارشد سازمان امور مالیاتی تشکیل میشود اطلاع داده میشود و در صورت تایید کارگروه ستادی مراتب جهت طرح شکایت به دفتر حقوقی سازمان امور مالیاتی ارسال تا در دادسرا طرح شکایت انجام شود.تا به اینجا روند در سازمان امور مالیاتی بوده و پس از این شکایت مطروحه در مراجع قضایی پیگیری میشود.

پس از طرح شکایت مراتب به یکی از شعب دادیاری و یا بازپرسی دادسرا ارجاع شده و مقام قضایی پس از اخذ توضیح از نماینده حقوقی سازمان امور مالیاتی متهم را احضار نموده و تحقیقات را ادامه میدهد.در صورتی که مقام قضایی جرم را محرز تشخیص دهد قرار جلب به دادرسی صادر نموده و پرونده جهت صدور حکم به دادگاه کیفری دو ارسال میشود و پس از تشکیل جلسه و در صورت محکومیت متهم حکم محکومیت صادر شده که ظرف مهلت 20 روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان میباشد.متهم در کلیه مراحل میتواند از وکیل دادگستری متخصص در امور مالیاتی کمک بگیرد.لازم به ذکر است که بر خلاف دفاع در هیات های حل اختلاف مالیاتی که میتوان از افراد غیر وکیل کمک گرفت جهت دفاع در دادسرا و دادگاه در برابر اتهام جرم مالیاتی حتما باید از وکیل دادگستری که دارای پروانه وکالت میباشد کمک گرفت و افراد بدون پروانه وکالت حق دفاع از دیگری در این مراجع را ندارند.لازم به ذکر است که وکیل متخصص حتی پس از صدور رای قطعی نیز میتواند در اجرا احکام به موکل کمک نموده و اقدام هایی از قبیل آزادی مشروط ، آزادی با پابند الکترونیک و … را انجام دهد.

مشاوره وکیل مالیاتی

وکیل نبوی ، این امکان را برای شما فراهم کرده است که بتوانید مشاوره دریافت کنید. به این منظور کافیست تا از طریق یکی از روش های ارتباطی سایت، سوال خود را با مجموعه مطرح نمایید. شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتساپ با وکیل نبوی ، ارتباط برقرار کنید.

نتیجه گیری

بر خلاف برگه تشخیص مالیاتی که صرفا جهت پرداخت مالیات حتی با جرایم صادر میشود ، جرم مالیاتی صرفا به پرداخت وجهی به سازمان امور مالیاتی منتهی نمیشود و برای فرد مشکلات زیادی از جمله رفت و آمد مکرر به دادسرا را به همراه خواهد داشت. در این مقاله تلاش شد که تا حد ممکن با تعریف و تبیین جرم مالیاتی به اطلاع رسانی در خصوص این جرایم پرداخته شود و از وقوع این جرایم حتی به طور ناخودآگاه توسط افراد جلوگیری شود. در صورتی که این خصوص نیازی به کمک داشتید میتوانید با وکیل نبوی تماس برقرار نمایید.