آیا تا بحال پیش آمده که تصمیم به انعقاد یک قرارداد بگیرید و ندانید که چه نکاتی را باید رعایت کنید؟ آیا تابحال پیش آمده که بعد از انعقاد قرارداد با مشکل مواجه شوید؟ آیا میدانید با رعایت بعضی نکات میتوانید تا حد زیادی از ایجاد مشکلات در آینده جلوگیری کنید. جمله معروفی در زمینه قرارداد وجود دارد که بیان میدارد قرارداد خوب قراردادی نیست که در آن مشکلی ایجاد نشود.بلکه قراردادی است که هنگام بروز مشکل به راحتی آن مشکل قابل حل باشد. مسلما قراردادهای متفاوتی وجود دارد که هر کدام احکام و شرایط خاص خود را دارد ولی در این مقاله تلاش شده است که نکات و بند های مشترکی که در همه قرارداد ها اعم از قراردادهای ارائه خدمات و یا فروش وجود دارند بررسی شده و نکاتی که باید در این بند ها رعایت شود مورد اشاره قرار گیرد. لازم به تاکید است که این بند ها و مواد صرفا بند های مهم مشترک در قرارداد بوده و بند های قراردادهای اختصاصی نیاز به مشاوره با وکیل متخصص قراردادی دارد.

برای دریافت مشاوره تخصصی در امور قراردادی خود از وکیل نبوی با شماره 09216982591 تماس حاصل نمایید .

ساختار و عنوان قرارداد

انتخاب عنوان مناسب برای قرارداد یکی از مهم ترین نکات در نگارش قرارداد میباشد چرا که بسیاری از احکام مختص قراردادی با عنوان خاص میباشد و در صورت انتخاب عنوان نادرست امکان بروز مشکل در آینده افزایش می یابد.به عنوان مثا در صورتی که فردی قصد خرید ملکی را داشته باشد عنوان درست قرارداد مبایعه نامه میباشد و اگر به جای مبایعه نامه از قولنامه در عنوان قرارداد استفاده شود انتقال مالکیت با امضا قرارداد صورت نمیگیرد.در قولنامه صرفا فرد تعهد میکند که در آینده مالکیت را منتقل نماید در حالی که در مبایعه نامه با امضای قرارداد حتی بدون هیچگونه پرداخت وجه انتقال مالکیت صورت میگیرد.پس انتخاب عنوان درست در قرارداد بسیاری از احکام مربوط به آن قرارداد را مشخص مینماید.

طرفین قرارداد

اولین ماده از هر قرارداد به معرفی طرفین قرارداد اختصاص دارد.نوع شخصیت طرفین اعم از حقیقی یا حقوقی بودن و یا اینکه فرد اصالتا و برای خود قرارداد را منعقد مینماید یا به وکالت از دیگری قرارداد را امضا مینماید و اطلاعات هویتی و آدرس در این بخش قرار میگیرد.برای اشخاص حقیقی کد ملی ، نام پدر ، تاریخ تولد شماره تماس و نشانی و برای اشخاص حقوقی درج شناسه ملی الزامی میباشد.هویت طرفین باید با بررسی اسناد هویتی محرز شود.هویت شخص حقوقی با جستجو در سایت روزنامه رسمی به آدرس rrk.ir قابلیت احراز دارد.در صورتی که قرارداد با وکالت از فرد دیگری منعقد میشود حتما وکالتنامه و حدود اختیارات وکیل مورد بررسی قرار گیرد.همچنین در صورتی که چند نفر در یک طرف قرارداد قرار دارند نوع مسئولیت آنها باید در قرارداد نگارش شود.به عنوان مثال در قرارداد مبایعه نامه ملک در صورتی که چند خریدار وجود دارند اصولا هر خریدار نسبت به سهم خود مسئولیت پرداخت ثمن معامله را دارد و اگر فروشنده بخواهد همه ثمن را از هر کدام از خریدار ها دریافت نماید باید شرط مسئولیت تضامنی خریداران جهت پرداخت ثمن را در قرارداد قید نماید.

مورد قرارداد

منظور از مورد قرارداد کالا یا خدماتی است که در قرارداد مورد داد و ستد قرار میگیرد.در خصوص مورد قرارداد دو نکته فوق العاده مهم وجود دارد.نکته اول اینکه هنگام انعقاد قرارداد از مالکیت فروشنده نسبت به اطمینان حاصل شود.عدم توجه به این مورد در قرارداد های خرید و فروش موتور سیکلت و خودرو بسیار رخ میدهد و خریدار با مالک نمایشگاه قرارداد منعقد میکند.اگر فروشنده مالک نیست و ادعای داشتن وکالتنامه از مالک دارد حتما وکالتنامه وی را مورد بررسی قرار دهید.نکته مهم دوم توجه به محدودیت های انتقال است.بررسی اهلیت فروشنده ، ورشکسته نبودن وی و در وثیقه یا رهن نبودن مورد معامله از مهم ترین نکات قابل توجه است.

مدت قرارداد

در خصوص مدت قرارداد به طور کلی قرارداد ها به دو دسته تقسیم میشوند. بعضی قرارداد ها کدت دار هستند و باید در آنها مدت تعیین شود مانند قرارداد اجاره و در بعضی قراردادها مدت معنی ندارد مانند مبایعه نامه.در خصوص دسته دوم مدت اجرای تعهد مورد نظر میباشد.به عنوان مثال در مبایعه نامه زمان انتقال سند در دفترخانه اسناد رسمی و یا زمان تحویل مبیع باید در قرارداد تعیین شود.در صورتی که در این موارد مهلت انجام تعهد تعیین نشود اصل بر فوری بودن تعهد میباشد.همچنین توصیه میشود که مبدا مدت در قرارداد یک تاریخ مشخص بوده و وابسته به انجام عملی از سوی طرفین نباشد.چون در این صورت امکان سواستفاده وجود خواهد داشت.به عنوان مصال در قرارداد مشارکت در ساخت قید نشود ” زمان شروع تعهد 30 روز پس از تحویل مدارک ازسوی مالک به سازنده میباشد”.بلکه یک تاریخ مشخص برای شروع تعهدات در نظر گرفته شود.

مبلغ قرارداد

یکی از ارکان مهم در کلیه قرارداد ها مبلغ قرارداد است که عوض یا ثمنی است که در مقابل مورد قرارداد به طرف مقابل پرداخت میشود.مبلغ قرارداد باید در قرارداد معلوم و معین باشد و در صورت مبهم بودن باعث بطلان قرارداد میشود.اصولا در قراردادهایی که مدت انجام تعهد کوتاه است مشکلی در زمینه مبلغ قرارداد به وجود نمی آید.ولی در قراردادهای با مدت انجام تعهد طولانی و به علت تورم و نوسانات قیمت امکان بروز اختلاف در خصوص مبلغ قرارداد وجود دارد.در خصوص نوسانات قیمت در صورتی در قرارداد اشاره ای نشده باشد تورم و نوسانات هیچ تاثیری در مبلغ قرارداد نخواهد داشت ولی میتوان شرطی در قرارداد درج نمود که متعهد به پرداخت را در برابر نوسانات قیمت مسئول قرار دهد.همچنین در قراردادهایی که مبلغ قرارداد وجه رایج کشور نیست و ارز های خارجی میباشد صراحتا مرجع اعلام نرخ ارز در قرارداد مشخص شود.زیرا امکان دارد نرخ ارز در صرافی ها و بانک مرکزی و … با هم تفاوت داشته باشد.

پرداخت مبلغ قرارداد

نوع پرداخت و مهلت پرداخت مبلغ قرارداد برای طرفین قرارداد اهمیت بالایی دارد. توصیه میشود جهت اطمینان بیشتر جهت صوول مبلغ قرارداد از چک استفاده شود.چرا که چک در صورت ثبت در سامانه صیاد امکان صدور اجرائیه مستقیم بدون تشکیل جلسه دادرسی با هزینه دادرسی ناچیز و یا به اجرا گذاشتن در دایره اجرائیات اداره ثبت اسناد را دارد.در صورتی که سفته تنها با طرح دادخواست مطالبه وجه در مراجع دادگستری با پرداخت هزینه دادرسی نسبتا زیاد قابلیت اجرا گذاشتن را دارد.در عدم پرداخت مبلغ قرارداد در سررسید های توافق شده در بخش ضمانت اجرا توضیحات کامل ارائه خواهد شد.در صورتی که در مقام صادر نمودن و تحویل چک میباشید توصیه میشود حتما دلیل و بابت صدور چک را در چک قید نمایید.همچنین میتوانید چک را در وجه شماره حساب صادر نمایید تا امکان انتقال به غیر را نداشته باشد.در زیر امضای خود حتما تاریخ روز را قید نمایید تا امکان طرح دعوای کیفری از چک ساقط شود.

در صورتی که در مقام دریافت چک در قرارداد میباشید توصیه میشود حتما اعتبار صادرکننده را بررسی نمایید.در صورتی که چک شرکتی دریافت مینمایید حتما صاحبین امضا مجاز شرکت را بررسی نمایید.همچنین چک های شرکتی باید با مهر صادر شوند.چک را حتما ظرف مهلت 15 روز از تاریخ سررسید برگشت بزنید و از ثبت چک در سامانه صیاد اطمینان حاصل نمایید.

در صورتی که برای پرداخت مبلغ قرارداد سفته دریافت مینمایید میتوانید جهت اطمینان بیشتر از پرداخت مبلغ از صادر کننده تقاضای نمایید که یک یا چند ضامن پشت سفته را امضا نمایند تا در صورت عدم پرداخت وجه از سوی صادرکننده بتوانید مبلغ را از سایر ضامنین مطالبه نمایید.

تحویل کالا

اصولا خریدار مکلف است که در مهلت درج شده در قرارداد ثمن یا مبلغ معامله را پرداخت نامید و تعهد اصلی فروشنده نیز تحویل کالا یا خدمات طبق بند های قرارداد میباشد.توصیه میشود که حتما در زمان تحویل کالا از طرف مقابل رسید دریافت شود.بسیار پیش آمده که خریدار پس از تحویل کالا مدعی شده که کالا از نظر کمی و یا کیفی با مفاد قرارداد در تضاد بوده است.جهت جلوگیری از بروز این مشکل توصیه میشود جهت جلوگیری از تضییع حق خریدار در قرارداد حتما ذکر شود که خریدار مکلف است در صورت ایراد کمی یا کیفی در مورد قرارداد مراتب را در صورتجلسه تحویل قید نماید و به اطلاع فروشنده برساند.همچنین خریدار باید زمان تحویل مورد معامله را به طور کامل و دقیق مورد بررسی قرار دهد.همچنین جهت جلوگیری از تضییع حق فروشنده در قرارداد ذکر شود که امضای رسید تحویل توسط خریدار به معنی تحویل کامل و سالم مورد قرارداد بوده و خریدار متعاقبا حق اعتراض نخواهد داشت.همچنین محل تحویل و مسئولیت پرداخت هزینه های حمل و نقل باید در این بند از قرارداد قید شود.با توجه به اینکه مسئولیت از بین رفتن مورد قرارداد تا زمان تحویل با فروشنده و بعد از تحویل با خریدار میباشد بنابراین این بند از قرارداد بسیار حائز اهمیت میباشد.

قوه قهریه

قوه قهریه که در عرف به فورس ماژور و یا حوادث غیرمترقبه نیز شناخته میشود به شرایطی گفته میشود که دارای سه شرط باشد.خارجی باشد یعنی منتسب به متعهد نباشد.غیرقابل دفع باشد به این معنا که اجرای تعهد را غیرممکن سازد.غیرقابل پیشبینی باشد یعنی برای انسان متعارف قابل پیشبینی نباشد.

مهم ترین اثر قوه قاهره معاف شدن متعهد از پرداخت خسارت میباشد که حتی بدون اشاره به قوه قهریه در قرارداد نیز این اثر ایجاد خواهد شد.ولی میتوان در قرارداد قوه قهریه را محدود نمود.به عنوان مثال میتوان برای اثر قوه قهریه مدت زمان تعیین نمود و بعد از آن مدت برای طرف قرارداد حق فسخ قرارداد را پیشبینی نمود.همچنین لازم به ذکر است که قوه قهریه از قواعد تکمیلی میباشد.یعنی طرفین قرارداد میتوانند بر خلاف قواعد حاکم بر قوه قهریه توافق نمایند.به عنوان مثال میتوانند حتی با وجود قوه قهریه متعهد را ملزم به پرداخت خسارت نمایند و یا اتفاقاتی همچون تحریم را از شمول قوه قهریه یا فورس ماژور خارج نمایند.در این صورت توافق طرفین معتبر خواهد بود.

ضمانت اجرا

میتوان گفت که ضمانت اجرا یکی از مهم ترین بند های هر قراردادی میباشد و مهم ترین وجه تمایز تعهدات حقوقی با تعهدات غیر حقوقی در ضمانت اجرا میباشد.در صورت درج ضمانت اجرا مناسب در قرارداد امکان الزام متعهد به انجام تعهد فوق العاده سخت خواهد شد.حتی در بعضی مواقع با درج ضمانت اجرا نامناسب امکان هدر رفتن وقت و سرمایه یکی از طرفین وجود دارد.عموما در قرارداد ها سه ضمانت اجرا قابل درج خواهد بود.

اولین ضمانت اجرایی که در بسیاری از قرارداد ها به چشم میخورد و حتی در قراردادهای پیش فرض اجاره و مبایعه نامه نیز وجود دارد وجه التزام است.وجه التزام به معنای خسارت مقطوع در قرارداد با توافق طرفین میباشد.در صورتی که در قرارداد خسارت قراردادی یا همان وجه التزام مشخص نشده باشد طرف مقابل برای دریافت خسارت باید ورود خسارت را به اثبات برساند و همچنین میزان خسارت با نظر کارشناس رسمی دادگستری مشخص خواهد شد در حالی که در صورت وجود شرط وجه التزام در قرارداد به محض تخلف از تعهد میتوان وجه التزام قراردادی را مطالبه نمود.در تعیین وجه التزام قراردادی چند نکته قابل توجه میباشد.اول اینکه در تعیین وجه التزام حتما افت ارزش پول در گذر زمان مد نظر قرار گیرد تا در صورت عدم انجام تعهد خسارت با وجه التزام تعیین شده قابل جبران باشد.دومین نکته توجه به نرخ وجه التزام میباشد.وجه التزام میتواند مبلغی ثابت در گذر زمان و یا درصدی از مبلغ تعهد طرف متعهد باشد.همچنین حتما به این نکته در قرارداد اشاره شود که در صورت تبدیل تعهد قراردادی وجه التزام به قوت خود باقی خواهد بود.

دومین ضمانت اجرای رایج در قراردادها حق فسخ میباشد.اصولا در قراردادها هیچ کدام از طرفین حق فسخ ندارند و این حق فقط در صورتی وجود خواهد داشت که در قرارداد درج شده باشد.در بسیاری از پرونده های مطروحه در مراجع قضایی یکی از طرفین مبلغی به طرف دیگر پرداخت نموده و متعهد با گذشت زمان طولانی اقدامی جهت انجام تعهد ننموده است و درصورت عدم وجود حق فسخ طرف مقابل نمیتواند مبلغ پرداختی خود را مسترد نماید چرا که قرارداد هنوز به قوت خود باقیست و فسخ نشده است.بنابراین توصیه میشود حتما در قرارداد حق فسخ در صورت تخلف از تعهد و یا عدم انجام تعهد در مهلت خاص در نظر گرفته شود.

سومین ضمانت اجرا رایج در قرارداد ها حال شدن بدهی میباشد.این مورد اصولا در قراردادهایی که فروشنده کالا را به صورت اقساط به فروش رسانده و برای دریافت بدهی باید در انتظار موعد مقرر در قرارداد باشد بسیار کاربردی میباشد.میتوان در قرارداد ذکر نمود که در صورتی که هر یک از اقساط به تاخیر پرداخت شود کل بدهی حال شده و فروشنده حق مطالبه کل بدهی به صورت یکجا را خواهد داشت.

حل و فصل اختلافات

اصولا کلیه اختلافات قراردادی قابل طرح در مراجع قضایی جهت حل و فصل میباشد ولی طرفین میتوانند جهت حل و فصل اختلافات در قرارداد شرط داوری درج نمایند.داوری یک نهاد خصوصی و توافقی میان طرفین قرارداد بوده که در ص.رت بروز اختلاف در خصوص قرارداد صلاحیت رسیدگی و حل و فصل اختلافات را خواهد داشت.توصیه میشود در صورت درج شرط داوری در قرارداد حتما داور تعیین شده نیز در قرارداد مشخص شده و ذیل قرارداد را جهت قبول داوری امضا نماید.

مشاوره با وکیل قرارداد ها 

وکیل نبوی ، این امکان را برای شما فراهم کرده است که بتوانید بدون پرداخت هزینه مشاوره دریافت کنید. به این منظور کافیست تا از طریق یکی از روش های ارتباطی سایت، سوال خود را با مجموعه مطرح نمایید. شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتساپ با وکیل نبوی ، ارتباط برقرار کنید.

نتیجه گیری

در این مقاله تلاش شد که به طور کلی به مواردی که در همه قراردادها مشترک بوده اشاره شود و نکات مهمی که در این موارد باید رعایت شد تا کمترین مشکل در آینده و بعد از انعقاد قرارداد ایجاد شود.همچنین با توجه به اینکه بیشترین مخاطبین ما از اشخاص غیر حقوقی میباشند تلاش شد تا مسائل به زبان ساده و بدون بیان الفاظ و عبارات حقوقی پیچیده بیان شود.لازم به ذکر است که موادر اشاره شده در این مقاله موارد عمومی قراردادها بوده و مسلما هر قرارداد بسته به شرایط و احکام خاص خود نیاز به موارد تخصصی و درج بند های خاص دارد.فلذا توصیه میشود حتی اگر قراردادی که قصد انعقاد آن را دارید توسط وکیل نگارش نشده است ، قبل از امضا قرارداد و ایجاد بار مسئولیت آن حتما قرارداد را به وکیل متخصص قرارداد ارائه داده و از وکیل متخصص مشورت بگیرید.