در دعاوی حقوقی و قضایی، پس از رای دادگاه یکی از طرفین محکوم خواهد شد. پس از تعیین محکومیت قطعی کیفری در جرایم عمدی، رأی دادگاه برای مجرم قابل اجرا می شود. سپس بعد از اجرای رأی، برخی از حقوق اجتماعی برای مجرم قابلیت دریافت نخواهند داشت. در چنین شرایطی در واقع برای وی سوء پیشینه کیفری تعیین شده است. لازم به ذکر است که سوء پیشینه یا سوء سابقه اغلب پس از گذشت مدت زمان مشخص، از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
در واقع پس از مدتی اعاده حیثیت از مجرم انجام می شود و بنابراین وی می تواند مثل سابق از تمام حقوق اجتماعی خود استفاده کند. مطمئناً برای شما هم اتفاق افتاده است که به دلایل مختلف، عنوان سوء پیشینه کیفری را شنیده یا به تهیه آن نیاز پیدا کرده باشید. این موضوع می تواند دلایلی همچون استخدام شدن در یک موقعیت شغلی مربوط به ادارات دولتی یا مؤسسات خصوصی، اقدام برای مهاجرت و یا سایر موارد باشد. بنابراین بهتر است با این عنوان آشنایی بیشتری داشته باشید.
در این مقاله به بررسی تمام مواردی که لازم است در رابطه با سوء پیشینه کیفری بدانید پرداخته ایم. در واقع هدف ما از این مقاله افزایش هر چه بیشتر اطلاعات شما در مورد سوء پیشینه کیفری است تا از این طریق بتوانید در هر شرایطی، موارد تعیین آن و نحوه دریافت آن را به خاطر داشته باشید.
برای دریافت مشاوره از وکیل نبوی وکیل پایه یک دادگستری با سابقه در انواع دعاوی کیفری با شماره 09216982591 تماس حاصل فرمایید.
سوء پیشینه کیفری چیست؟
در شرایطی که یک فرد مرتکب جرم شود، یکی از مواردی که می تواند به یک دغدغه اصلی برای وی تبدیل شود، ایجاد یا عدم ایجاد سوء پیشینه کیفری برای جرم مرتکب شده است. سوء پیشینه کیفری که به آن سوء سابقه کیفری هم اطلاق می شود، در مورد جرایمی برای متهم در نظر گرفته می شود که وی عمداً مرتکب جرم شده باشد. به بیان دیگر می توان سوء پیشینه را یک مجازات تبعی برای ارتکاب جرم های عمدی است.
همچنین بهتر است بدانید مجازات تبعی در پی مجازات اصلی برای مجرم در نظر گرفته می شود. به موجب مجازات تبعی، متهم از دریافت برخی حقوق اجتماعی محروم خواهد شد. البته از آنجایی که افراد در زندگی خود به صورت روزمره به انجام بعضی کارها نیاز پیدا می کنند، لازم است جهت برخورداری از حقوق اجتماعی، حتماً دارای گواهی سوء پیشینه باشند. این موضوع مهر تأیید دیگری بر اهمیت عدم سوء پیشینه کیفری است.
طبق ماده 25 مربوط به قانون مجازات اسلامی، در مورد جرایم عمدی، پس از تعیین مجازات کیفری قطعی و همچنین اجرای حکم یا گذر زمان، با توجه به بازه زمانی مشخص شده در این قانون، حق دریافت برخی حقوق اجتماعی از متهم ساقط خواهد شد. این موضوع به تبع جرم ارتکاب یافته و در قالب مجازات تبعی در نظر گرفته می شود. البته لازم به ذکر است که این موضوع صرفاً برای جرم های اثبات شده صادق است.
در واقع اگر فردی تحت اتهام به ارتکاب جرم در زندان باشد و ارتکاب جرم توسط وی محرز نشده و به اثبات نرسیده باشد، تا زمان اثبات مجرم بودن یا نبودن وی، هیچ سوء پیشینه ای برای او لحاظ نخواهد شد. همچنین بهتر است بدانید داشتن سوء پیشینه تبعاتی همچون استخدام نشدن به دنبال خواهد داشت که این موضوع می تواند به صورت دائم یا موقت باشد.
چه مواردی در سوء پیشینه کیفری درج می شود؟
در رابطه با درج موارد مختلف در سوء پیشینه کیفری، ماده 25 قانون مجازات اسلامی در سال 1392 به تصویب رسیده است. این قانون به این صورت تعریف می شود: در ارتکاب جرایم عمدی، بعد از اجرا شدن حکم صادر شده و یا در صورت گذر زمان، در بازه زمانی که طبق این ماده تعریف شده است، محکوم به ارتکاب جرم از دریافت برخی حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم خواهد شد. این بازه های زمانی به شرح زیر است:
- در محکومیت های مربوط به مجازات سلب حیات و حبس ابد، از زمان اجرای حکم اصلی تا 7 سال پس از آن
- در محکومیت مربوط به قطع عضو و یا قصاص عضو، اگر دیه جرم مرتکب شده، بیشتر از میزان نصف دیه برای مجنی علیه باشد، 3 سال نفی بلد و حبس تا درجه چهار
- در محکومیت مربوط به شلاق حدی، قصاص عضو در شرایطی که دیه جرم مرتکب شده به میزان نصف دیه مجنی علیه یا مقداری کمتر از آن باشد و حبس درجه 5، به اندازه 2 سال.
با توجه به تبصره دوم ماده 26 قانون مجازات اسلامی، تنها در این بازه های زمانی مجرم از دریافت حقوق اجتماعی محروم خواهد شد. در واقع پس از این مدت، اعاده حیثیت انجام خواهد گرفت و مجرم به شرایط زندگی قبل از محکومیت باز خواهد گشت. لازم به ذکر است که پس از مدت معلوم، شرایط پاک شدن سوء پیشینه نیز برای وی وجود خواهد داشت.
همچنین با توجه به تبصره دوم ماده 25 قانون مجازات اسلامی، در شرایطی که جرم قابل گذشت باشد، و شاکی خصوصی نیز پس از محکوم شدن قطعی متهم اعلام رضایت و گذشت کند، آثار تبعی نیز برطرف خواهد شد. در واقع در چنین شرایطی هیچ گونه سوء پیشینه ای برای متهم درج نخواهد شد.
چه مواردی در سوء پیشینه کیفری درج نمی شود؟
به موجب تبصره اول ماده 25 قانون مجازات اسلامی، همان طور که در قسمت قبل گفته شد، محکومیت برای مجرم در پرونده کیفری وی درج خواهد شد. اما در تأییدیه های صادر شده از مراجع ذی ربط انعکاس پیدا نخواهد کرد. البته این موضوع تنها برای شرایطی است که مراجع قضایی هیچ درخواستی مبنی بر بازنگری در مورد مجازات ارائه نداده باشند.
همچنین با توجه به تبصره دوم همین ماده قانون مجازات اسلامی، در مورد جرایمی که قابل گذشت هستند نیز اگر بعد از صادر شدن حکم قطعی برای مجرم، شاکی خصوصی وی اعلام گذشت کند، اجرای حکم و مجازات مجرم متوقف خواهد شد. همچنین آثار مجازات تبعی نیز برطرف می شود.
همچنین در تبصره سوم ماده 25 قانون مجازات اسلامی، در شرایط مربوط به عفو و آزادی مشروط، به این صورت آورده شده است: در صورتی که مجرم در بازه زمانی مربوط به آزادی مشروط و اجرا شدن حکم برای وی، محروم از دریافت حقوق اجتماعی باشد، پس از طی بازه زمانی تعیین شده از زمان عفو و یا پایان یافتن زمان آزادی مشروط، برطرف خواهد شد.
لازم به ذکر است اگر فردی مجرم شناخته شود و مجازات حکم برای وی اجرا شود و سپس از جرم ارتکاب یافته تبرئه شود، هیچ سوء پیشینه ای برای وی درج نخواهد شد. چرا که واضح است که درج سوء پیشینه کیفری تنها برای افرادی است که ارتکاب جرم عمدی در مورد آن ها محرز شود. در واقع اگر فرد از ارتکاب جرم تبرئه شود، دیگر مجرم نیست که سوء پیشینه کیفری برای وی درج و اعمال شود.
گواهی سوء پیشینه کیفری
طبق موارد گفته شده و تعریف سوء پیشینه کیفری، بر اساس قانون، اگر فردی مرتکب برخی از جرایم عمدی شده باشد، جهت به عهده گرفتن برخی مسئولیت ها و امتیازات، تا مدت زمان مشخص صلاحیت و شایستگی ندارد.
همچنین مجرم در بازه زمانی مشخص و گاهی حتی به صورت دائم از دریافت برخی حقوق اجتماعی محروم خواهد شد. یکی از شروط اصلی و مهم دریافت حقوق اجتماعی و همچنین استخدام شدن و شروع به کار در سازمان ها و یا ادارات دولتی، ارائه گواهی سوء پیشینه است.
بر اساس ماده 19 قانون مجازات اسلامی، سوء سابقه کیفری توسط قانون گذار، در رابطه با محکومیت مؤثر کیفری در درجه جرایم 1 تا 5 پیش بینی شده است. اگر شخصی جرمی را مرتکب شود و ارتکاب جرم توسط همان شخص در دادگاه محرز شود، دادگاه وی را محکوم خواهد کرد و این محکومیت در پرونده کیفری وی درج خواهد شد. اما سوء پیشینه کیفری تنها برای برخی از جرایم در نظر گرفته می شود.
طبق قانون، در چنین شرایطی مجرم در بازه زمانی مشخص شده و یا حتی به صورت همیشگی از دریافت حقوق اجتماعی محروم خواهد شد. به این دست از محکومیت ها که دریافت حقوق اجتماعی را از مجرم سلب می کنند محکومیت مؤثر کیفری و یا سوء پیشینه گفته می شود.
شرایط پاک کردن سوء پیشینه کیفری
همان طور که پیش تر و در قسمت های قبلی مقاله گفته شد، سوء پیشینه کیفری اغلب دائمی نیست. در واقع پس از گذشت مدت زمان تعیین شده برای آن، اعاده حیثیت برای شخص صورت می گیرد و وی می تواند به زندگی عادی پیش از دریافت سوء پیشینه کیفری بازگردد. همچنین قابلیت پاک کردن سوء پیشینه کیفری برای وی وجود خواهد داشت.
مدت زمانی که قانون گذار برای سوء پیشینه کیفری در نظر می گیرد اغلب دو سال، سه سال و هفت سال است. بنابراین پس از گذشت این مدت زمان برای مجرم، وی می تواند حقوق اجتماعی را تمام و کمال دریافت کند و همچنین در صورت دلخواه از طریق مراجع قضایی، جهت پاک کردن سوء پیشینه کیفری خود اقدام نماید.
محکومیت مؤثر کیفری
این محکومیت، حکمی است که طی آن و به تبع اجرای حکم دادگاه، مجرم از دریافت حقوق اجتماعی محروم خواهد شد. با توجه به محدوده قوانین حقوقی، اگر فردی مرتکب بعضی از جرایم شود، پس از محرز شدن ارتکاب جرم توسط وی، دادگاه او را محکوم می کند. همچنین پس از اجرای حکم دادگاه نیز به مجازات تبعی محکوم خواهد شد که این مجازات تبعی، محرومیت از دریافت حقوق اجتماعی را در پی خواهد داشت.
ارتکاب جرایمی که در ماده 25 قانون مجازات اسلامی و در سال 1392 به تصویب رسیده است، مجرم را به محرومیت از حقوق اجتماعی پس از اجرای حکم اصلی محکوم می کند. بنابراین مجرمان در تناسب با جرمی که مرتکب شده اند، در محدوده زمانی مشخص شده ای، حق دریافت حقوق اجتماعی از آن ها ساقط می شود.
بر اساس قانون مجازات اسلامی، بعد از طی مدت زمان مربوط به محرومیت از حقوق اجتماعی، جهت برطرف کردن این محرومیت و اعاده حیثیت برای مجرم، نیاز و الزامی جهت مراجعه به دستگاه ها و مقامات قضایی وجود ندارد. چرا که بعد از اجرا شدن حکم و انقضای زمان محرومیت از حقوق اجتماعی، موضوع در طی یک پروسه اداری به مراجع ذی ربط اطلاع داده می شود. سپس توسط مراجع قضایی، از سابقه و پرونده کیفری شخص مجرم پاک خواهد شد.
نکات مهم در رابطه با سوءپیشینه کیفری یا سوءسابقه کیفری
محرومیت از حقوق اجتماعی تنها مربوط به ارتکاب برخی جرایم عمدی است. در واقع برای همه جرایم سوء پیشینه کیفری در نظر گرفته نمی شود. به عنوان مثال شخصی که در رانندگی مرتکب جرم شود، هیچ سوء پیشینه ای در پرونده وی درج نخواهد شد.
همچنین مرتکب شدن جرایمی که بر اساس قانون، مجازات آن به صورت شلاق تعزیری، حبس تا 2 سال و یا جزای نقدی باشد، موجب محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی نخواهد شد. همچنین این موارد در قالب سوء پیشینه کیفری به مراجع ذی ربط نیز انعکاس داده نمی شود.
شامل بخشش خصوصی یا همان عفو رهبری شدن شدن نیز موجب از بین رفتن و برطرف شدن محکومیت و آثار آن نمی شود. این در حالی است که عفو عمومی که توسط مجلس صورت می گیرد، محکومیت و تمام آثار آن را از درجه اعتبار ساقط می کند و فرد مجرم می تواند به زندگی عادی خود ادامه دهد و از حقوق اجتماعی نیز بهره مند شود.
مدارک لازم جهت دریافت گواهی سوء پیشینه کیفری از پلیس+10
در گذشته درخواست گواهی سوء پیشینه کیفری و دریافت آن تنها از طریق دفاتر خدمات الکترونیک و یا پلیس+10 امکان پذیر بود. اما امروزه قابلیت درخواست این گواهی و دریافت آن از طریق اینترنت نیز برای تمام افراد میسر شده است. متقاضیان دریافت این گواهی می توانند از طریق اینترنت درخواست خود را ثبت کنند. همچنین برای دریافت گواهی سوء پیشینه از پلیس+10 در دست داشتن مدارک زیر الزامی است:
- اصل و کپی کارت ملی
- اصل و کپی شناسنامه
- ارائه معرفی نامه از محل کار و یا تکمیل کردن فرم درخواست
- یک قطعه عکس رنگی جدید تمام رخ دارای زمینه سفید (توجه داشته باشید این عکس برای خانم ها باید بدون داشتن آرایش باشد.)
- پرداخت مبلغی معین
- ارائه آدرس دقیق به همراه کد پستی 10 رقمی
جمع بندی
در این مقاله سعی بر آن داشتیم تا شما را با سوء پیشینه کیفری یا همان سوء سابقه کیفری آشنا کنیم و هر آنچه لازم است در این مورد بدانید را در اختیارتان قرار دهیم. با توجه به موارد گفته شده در این مقاله در رابطه با سوء پیشینه کیفری، اهمیت آن محرز شد. بنابراین نحوه دریافت این گواهی را نیز به صورت کامل مورد بررسی قرار دادیم تا گامی در جهت افزایش اطلاعات حقوقی و قضایی شما و همچنین تسهیل دریافت این گواهی برداشته باشیم. اگر قصد انجام شکواییه کیفری را دارید اما اطلاعات زیادی در این باره ندارید شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتس اپ با وکیل نبوی ارتباط برقرار کنید.
