قانون مالیات‌های مستقیم در سال 1366 توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. در سال‌های پس از آن، سازمان امور مالیاتی تلاش‌هایی برای تشویق مودیان (مواطنان) به پرداخت مالیات آغاز کرد و برنامه‌های تشویقی و جرایم مالیاتی را تعیین کرد. در اصلاحات سال 1394، تبصره ماده 100 مالیات‌های مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام شد که براساس آن، برخی از صاحبان مشاغل از ارائه مدارک، افتتاح دفاتر مالی و ثبت‌نام برای اظهارنامه مالیاتی معاف شدند.

ممکن است شما نیز درباره تبصره ماده 100 مالیات‌های مستقیم سوالی داشته باشید. در این مقاله، به توضیح ساده‌تر مفهوم تبصره ماده 100 پرداخته و شرایط و روش‌های استفاده از مزایای این تشویق مالیاتی را بیان می‌کنیم. با صرف فقط چند دقیقه وقت برای خواندن این مطالب، اطلاعات لازم درباره تبصره ماده 100 مالیات‌های مستقیم و مزیت های آن  را به دست خواهید آورد.

برای دریافت مشاوره از وکیل نبوی وکیل پایه یک دادگستری با سابقه در انواع دعاوی مالیاتی تهران با شماره 09216982591 تماس حاصل فرمایید و یا از فرم مشاوره حقوقی درخواست خود را ثبت نمائید.

تبصره ماده 100 چیست؟

تبصره ماده 100، یکی از راهکارهای تشویقی مالیاتی است که سازمان امور مالیاتی کشور برای افزایش پرداخت مالیات توسط مردم طراحی کرده است. بر اساس این تبصره، افرادی که مجموع فروش سالیانه خود تا حداکثر 100 برابر سقف معافیت مالیاتی برسد، نیازی به ثبت‌نام برای اظهارنامه مالیاتی ندارند. برای بهره‌گیری از این تخفیفات، مهم است تا پایان ماه خرداد سال جاری، اظهارنامه مالیاتی سال گذشته را ثبت نام کنند و دفاتر و مدارک مالی خود را به اداره مالیاتی ارائه دهند.

همچنین، تمام صاحبان مشاغل و شرکت‌های حقوقی ملزم به ثبت‌نام و ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی در سیستم مالیاتی مودیان هستند. تبصره ماده 100 هر سال توسط سازمان امور مالیاتی برای گروه‌های مختلف شغلی در نظر گرفته می‌شود و مقدار سقف معافیت مالیاتی در هر سال ممکن است با سال‌های قبلی تفاوت داشته باشد.

چه کسانی می‌توانند از تبصره ماده 100 استفاده کنند؟

تمام کسانی که مجموع فروش محصولات یا خدمات خود در سال گذشته کمتر از 100 برابر سقف معافیت مالیاتی (که در سال 1403 برابر 67.200.000.000 ریال است)، مشمول تبصره 100 قانون مالیات‌های مستقیم خواهند بود. برای استفاده از این تشویق مالیاتی، باید فرم مالیات مقطوع را در سایت رسمی سازمان امور مالیاتی بارگذاری کنند.

با توجه به تبصره 100، افراد مشمول از الزامی که دارند به نگهداری اسناد و مدارک مربوط به این قانون و تسلیم اظهارنامه عملکرد معاف خواهند شد. مهم است بدانید که یکی از شرایط برای بهره‌مندی از این تشویق، پرداخت کامل مالیات در سال‌های گذشته و عدم وجود بدهی مالیاتی است. در پاسخ به سوال درباره مشاهده پرونده مالیاتی، پیشنهاد می‌شود به سامانه استعلام مالیات مراجعه کنید.

شرایط استفاده از تبصره ماده 100 مالیات‌های مستقیم

قبل از پاسخگویی به سوال اصلی که کدام گروه از افراد می‌توانند از تبصره ماده 100 استفاده کنند، مناسب است تا کمی در مورد تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم توضیح دهیم. پس از آن، با تبیین دقیق این تبصره و شرایط استفاده از آن در فرآیند ارائه اظهارنامه مالیاتی، به سوال اصلی پاسخ خواهیم داد.

• قانون مالیات‌های مستقیم، که در سال 1356 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در سال‌های بعدی نیز با اصلاحات اعمال شد، با هدف توسعه فرهنگ مالیاتی و تشویق مودیان (مواطنان) به پرداخت مالیات، علاوه بر اعمال جرایم مالیاتی، برنامه‌های تشویقی مالیاتی متنوعی را برای مشمولین در نظر گرفته است.
• طبق تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم ایران، افرادی که در زمینه‌های مختلف تجاری و صنعتی فعالیت دارند، ملزم به اجرای چندین مرحله مهم در رابطه با گزارش‌دهی مالیاتی خود هستند. این افراد، که در یک سیستم سه‌گانه‌ای از گروه‌بندی مشاغل مالیاتی قرار دارند، باید هر سال تا پایان ماه خرداد، اظهارنامه مالیاتی مربوط به عملکرد سال گذشته خود را تکمیل کنند و سپس دفاتر و مدارک مالی خود را به سازمان مالیاتی مربوطه ارائه دهند.
• این فرایند، نه تنها وظایفی قانونی را بر عهده می‌گیرد، بلکه نقش مهمی در حفظ شفافیت اقتصادی و اطمینان از پرداخت مالیات‌های دوزخامت توسط کسب و کارها دارد. همچنین، این اقدام نشان‌دهنده‌ی تعهد مالیاتی و مشارکت در ساختار اقتصادی کشور است.
• در سال 1394، با هدف تشویق بیشتر کسب و کارها به رعایت قوانین مالیاتی و افزایش شفافیت اقتصادی، یک تبصره به ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم اضافه شد. این تبصره، یکی از اصلی‌ترین انگیزه‌ها برای سازمان امور مالیاتی ایران در خصوص تسلیم اظهارنامه مالیاتی توسط صاحبان مشاغل است. بر اساس این تبصره، اگر مجموع فروش سالیانه کالاها یا خدمات یک کسب و کار، کمتر از 10 برابر سقف معافیت مالیاتی اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی باشد، صاحب کسب و کار از تکلیف ارائه مدارک مالی، دفاتر و ثبت نام اظهارنامه مالیاتی معاف خواهد بود.

این تغییر، نه تنها به کاهش بار اداری برای کسب و کارهای کوچک و متوسط کمک می‌کند، بلکه نشان‌دهنده‌ی تلاش‌های سازمان امور مالیاتی برای ایجاد محیطی سالم‌تر و رقابتی‌تر در بازار می‌باشد. همچنین، این اقدام می‌تواند به افزایش اعتماد کسب و کارها به سیستم مالیاتی کشور و تشویق آن‌ها به رعایت قوانین مالیاتی منجر شود.

شرایط استفاده از تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم

مودیان مالیاتی که به دنبال بهره‌مندی از مزایای مالیاتی تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم در سال 1403 هستند و هدف دارند با این روش قانونی، میزان مالیاتی که به اداره مالیات پرداخت می‌کنند را کاهش دهند، باید شرایط خاصی را برای ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی این تبصره رعایت کنند.

در این قسمت، با توجه به دستورالعمل سال 1402 سازمان امور مالیاتی، در مورد مالیات مقطوع عملکرد سال 1401، برخی از مودیان گروه‌بندی مشاغل به شرح شرایط استفاده از تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم پرداخته‌ایم. این شرایط شامل موارد زیر است:

1-تمام صاحبان مشاغل، تحت شرطی که مجموع فروش کالاها و خدمات آن‌ها در سال 1401 کمتر از 100 برابر سقف معافیت مالیاتی باشد، قادر به استفاده از شرایط ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی تبصره ماده 100 هستند. برای اطلاع بیشتر، 100 برابر سقف معافیت مالیاتی در سال گذشته، یعنی 1401، معادل 6 میلیارد و 720 میلیون تومان (67.200.000.000 ریال) بوده است.

2- یکی از مهم‌ترین شرایط برای بهره‌مندی از تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم در سال 1403 این است که مالیات سال گذشته مودی باید به طور مقطوع تعیین و پرداخت شده باشد یا اینکه برگ تشخیص صادره از اداره مالیات مورد قبول مودی باشد و هیچ اعتراضی به آن وارد نشده باشد.

3- برای استفاده از تبصره و ثبت نام اظهارنامه مالیاتی تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم، باید درخواست و ثبت نام تا پایان مهلت ثبت نام اظهارنامه مالیاتی در سامانه اظهارنامه مالیاتی انجام شود و سپس به اداره مالیات مربوطه ارسال شود.

4- استفاده از تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم نیاز به رعایت شرایط متعددی دارد و علاوه بر آن، قوانین و مقررات دیگری نیز در زمینه مشوق‌های مالیاتی وجود دارد. بنابراین، برای مودیان مالیاتی، بسیار حیاتی است که قبل از اقدام به ثبت نام اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات، با یک مشاور مالیاتی با تجربه مشورت کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله پیشنهادی مفید خواهد بود.

کدام کسب و کار ها نمی‌توانند از تسهیلات تبصره ماده 100 استفاده کنند؟

کسب و کارهایی که قادر به استفاده از تسهیلات تبصره ماده 100 نیستند شامل موارد زیر می‌شوند:

شرکت‌ها، مؤسسات، سازمان‌ها و سایر کسب و کارهای حقوقی که درآمد آن‌ها بیش از 6.720.000.000 تومان است.

کسب و کارهایی که فرم مالیاتی مرتبط با تبصره ماده 100 در سیستم الکترونیکی سازمان امور مالیاتی ثبت نشده باشد.

افرادی که فعالیت تجاری خود را بدون رعایت قوانین مربوط به نصب دستگاه‌های پوز فروشگاهی (پایانه‌های فروشگاهی) ادامه داده‌اند.

کسانی که درخواست برخورداری از معافیت‌های درمانی (ماده 137)، معافیت‌های حوادث (ماده 165) و معافیت‌های کمک‌های نقدی و غیرنقدی به دولت (ماده 172) قانون مالیات‌های مستقیم را دارند.

این دسته از افراد ملزم به ارسال اظهارنامه مالیاتی خود به صورت الکترونیکی هستند و ممکن است مورد بررسی و ارزیابی مالیاتی قرار گیرند.

نحوه و مراحل استفاده از تبصره ماده 100

تمام مودیان مالیاتی که تحت پوشش ماده 100 قانون مالیات مستقیم قرار دارند، ملزم به انجام ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی تبصره 100 هستند. روند ثبت‌نام این اظهارنامه با اظهارنامه مالیاتی عادی متفاوت است و در بخش‌های بعدی به آموزش آن خواهیم پرداخت:

1-ابتدا به صفحه اصلی سامانه درگاه ملی خدمات مالیات با آدرس my.tax.gov.ir بروید و کد ملی، رمز عبور و عدد تصویر امنیتی خود را وارد کنید. در صورتی که نام کاربری و رمز عبور ندارید، ابتدا باید در سامانه اظهارنامه مالیاتی تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم، که در آدرس ntr.tax.gov.ir قرار دارد، ثبت‌نام کنید.

2- در این مرحله، کد شش رقمی که به شماره تلفن همراه شما ارسال شده است را وارد کنید و سپس بر روی دکمه “ورود به سامانه” کلیک کنید.

3- پس از ورود به حساب کاربری، یک پیام با کادر قرمز در بالای صفحه ظاهر می‌شود که متن آن عبارت است از «جهت ارسال اظهارنامه عملکرد و توافق تبصره ماده 100 اینجا کلیک نمائید». بر روی این پیام کلیک کنید تا به سامانه ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی تبصره ماده 100 دسترسی پیدا کنید.

4- اگر بیش از یک پرونده مالیاتی دارید، ابتدا باید در این مرحله پرونده مورد نظر خود را انتخاب کنید.

5- پس از انتخاب پرونده مالیاتی مورد نظر، اطلاعات هویتی شما نمایش داده می‌شود. اگر اطمینان دارید که اطلاعات صحیح است، روی دکمه سبز رنگ با عنوان «ثبت اظهارنامه و فرم استفاده از تبصره ماده 100» کلیک کنید.

6- در این نقطه، باید سال عملکرد و نوع فعالیت خود را مشخص کنید و سپس از قسمت نوع اظهارنامه، گزینه «فرم تبصره 100» را انتخاب کنید. در انتها، بر روی دکمه «تایید» کلیک کنید.

7- در صفحه باز شده، اطلاعات هویتی خود را می‌بینید. اگر اطمینان دارید که اطلاعات صحیح است، باید بر روی دکمه «ذخیره و ادامه» کلیک کنید.

8- در این مرحله، اطلاعات مربوط به مبالغ فروش خود را وارد کنید و سپس بر روی دکمه «افزودن» کلیک کنید.

9- در انتها، قبض مالیاتی صادره به شما نمایش داده می‌شود. اگر با مبلغ موافقت کنید، بر روی دکمه «صدور قبض» کلیک کنید.

فرق اظهارنامه و تبصره ماده 100

با اجرای تبصره ماده 100، تغییراتی در روند مالیاتی کسب و کارها ایجاد شده است. در گذشته، کسب و کارها ملزم بودند تا تا پایان خرداد ماه هر سال، اطلاعات مالی خود را در قالب فرم اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. اما با این تبصره، کسب و کارهایی که مجموع درآمد سالیانه خود در سال 1401 کمتر از 6.720.000.000 تومان باشد، از این الزام مستثنی شده و نیازی به ارسال اظهارنامه مالیاتی ندارند.

یک نکته مهم دیگر درباره تبصره ماده 100، تعیین مالیات به صورت مقطوع است. این بدین معناست که مالیات بر درآمد کسب و کارها به طور پیش‌بینی شده و ثابت است، بدون نیاز به محاسبه و گزارش دقیق از درآمد سالیانه.

پرداخت مالیات تبصره ماده 100 را به صورت اقساطی

اگر با توانایی پرداخت مالیات مقطوع تبصره ماده 100 مواجه هستید، خبر خوب برای شما این است که سازمان امور مالیاتی امکان پرداخت این مبلغ را در چهار قسط مساوی برای شما فراهم کرده است. به عنوان مثال، اگر مالیات مقطوع شما 10 میلیون تومان باشد، شما می‌توانید این مبلغ را در طی چهار ماه آینده به صورت 2.5 میلیون تومان در هر ماه بپردازید.

استفاده از تبصره ماده 100 در اظهارنامه مالیاتی

بر اساس تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم، مودیان مالیاتی که واجد شرایط استفاده از این تبصره هستند، از ارائه دفاتر و اسناد مالی به اداره مالیات معاف هستند. علاوه بر این، الزامی برای ثبت نام اظهارنامه مالیاتی از طریق سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی (tax.gov.ir) وجود ندارد.

آیا استفاده از تبصره ماده 100 اجباری است؟

مالیات تعیین شده تحت تبصره ماده 100، به دلیل توجه به شرایط خاص کسب و کارها، عادلانه‌تر است. با این حال، این نباید به معنی باشد که تبصره ماده 100 تنها روش قابل قبول برای پرداخت مالیات است. این تبصره در واقع به عنوان یک فرصت برای کاهش میزان مالیات پرداختی شما عمل می‌کند.

همچنین، گزینه دیگری برای پرداخت مالیات وجود دارد که نیاز به ارائه اطلاعات بیشتر و صرف زمان بیشتری دارد، یعنی ارسال اظهارنامه عملکرد.

نکته پایانی

با وجود اینکه استفاده از تبصره ماده 100 در اظهارنامه مالیاتی برای صاحبان مشاغل در سال 1403 امکان‌پذیر است، این امر مشروط به رعایت چند شرط کلیدی است. یکی از این شرایط اصلی، ثبت نام اظهارنامه مالیاتی تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم، تا پایان مهلت قانونی ثبت نام اظهارنامه مالیاتی برای اشخاص حقیقی است.

اهمیت این موضوع در این است که اگر صاحبان مشاغل و اشخاص حقیقی مشمول این تبصره، نسبت به ثبت نام و ارسال اظهارنامه مالیاتی در زمان مقرر اقدام نکنند، ممکن است با جرایم سنگین مالیاتی روبرو شوند. شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتس اپ با وکیل نبوی ارتباط برقرار کنید.