خرید و فروش انواع کالا از آغاز خلقت تا به امروز با انسان همراه بوده است. بدیهی است که انجام تمامی معاملات جهت رفاه حال انسان بوده است و این کار، همواره از نیازهای ضروری وی به حساب می آید. اما طی گذر زمان آنچه که به امنیت معاملات انجام شده افزوده است، مسائل حقوقی در معاملات و رعایت آن است. در واقع یک معامله زمانی می تواند امن شمرده شود که بر اساس قانون تنظیم و انجام گیرد.
قوانین در قالب قراردادهای تنظیم شده برای معاملات برای طرفین قرارداد ذکر می شوند. این موضوع موجب کاهش ریسک بروز دعاوی حقوقی و افزایش اطمینان در مورد آینده تجارت مورد نظر خواهد شد. همچنین هر چه این قرارداد جزئیات بیشتری را شامل شود، موفقیت آمیز بودن آن نیز با احتمال بیشتری رخ خواهد داد. قرارداد فروش اعتباری یک از این موارد است که عقد آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به بررسی تفصیلی قرارداد فروش اعتباری و نکات آن خواهیم پرداخت.
برای دریافت مشاوره تخصصی در امور قراردادی خود از وکیل نبوی با شماره 09216982591 تماس حاصل نمایید.
قرارداد فروش اعتباری چیست؟
فهرست محتوا
قراردادهای فروش انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربرد مختلفی به کار می روند. قرارداد فروش اعتباری یکی از انواع این قراردادها است. طبق این قرارداد، یکی از طرفین جهت فروش مال یا کالای منقول یا غیر منقول اقدام می کند. طبق این موضوع، یک قرارداد میان فروشنده و خریدار با تعیین و ذکر شرایط تهیه و تنظیم می شود. قرارداد فروش اعتباری می تواند برای موارد مختلف و با شرایط مختلف تعیین و منعقد شود.
یکی از مواردی که قرارداد فروش اعتباری برای آن تنظیم می شود، زمانی است که یک کالا به صورت نقد یا اقساط توسط فروشنده به خریدار فروخته شود. از دیگر موارد کاربرد این قرار برای شرایطی است که فروشنده و خریدار با هدف ایجاد ارتباط مستمر و یک بستر معاملاتی هستند تا بتوانند ارتباط تجاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند. در چنین شرایطی طرفین می توانند طبق موارد ذکر شده در قرارداد، اقدام به خرید و فروش کنند.
یکی از موارد حائز اهمیت در عقد قرارداد فروش اعتباری، اعتبارسنجی خریدار توسط فروشنده است. در واقع اعتبارسنجی در طی این قرارداد به صورت دریافت وثیقه و یا تضمین توسط فروشنده از خریدار انجام می شود. چرا که بر اساس قرارداد فروش اعتباری، قبل از دریافت هزینه کامل کالا توسط فروشنده، کالا تنها با پرداخت ذکر شده در قرارداد توسط خریدار، به خریدار تحویل داده می شود. مابقی مبلغ نیز با توجه به مقادیر و درصدهای قرارداد از طرف خریدار، در آینده به فروشنده پرداخت خواهد شد.
لازم به ذکر است که تمام شرایط در قرارداد اصلی فروش اعتباری پیش بینی و درج می شود. هدف از این موضوع، مشخص شدن میزان خرید، مبلغ خرید و جزئیات آن توسط خریدار و اعلام قیمت، ارسال یا تحویل کالاو جزئیات آن توسط فروشنده است. بنابراین تمام خرید و فروش ها و معاملات انجام شده فی مابین خریدار و فروشنده، بر اساس قرارداد اصلی فروش اعتباری صورت خواهد گرفت.
قرارداد فروش اعتباری در چه مبادلاتی مورد استفاده قرار می گیرد؟
همان طور که گفتیم، قرارداد فروش اعتباری می تواند برای فروش کالا با شرایط خاص توسط خریدار به فروشنده انجام شود. اما دیگر کاربرد قرارداد فروش اعتباری، برای زمانی است که خریدار یا فروشنده تمایل به داشتن معاملات مستمر با یکدیگر داشته باشند. در واقع معامله آن ها تنها به یک مرتبه ختم نشود و در گذر زمان و به اقتضای نیاز یا زمینه فعالیت خود، معامله و خرید و فروش به طور مستمر بین آن ها تکرار شود.
به عنوان مثال، فرض کنید شما صاحب یک فروشگاه مواد غذایی هستند. مشتریان شما گاهاً به صورت ماهانه یا روزانه از فروشگاه شما خرید می کنند. در چنین شرایطی شما می توانید شرایط معامله با آن ها را از حالت روزانه یا ماهانه تغییر دهید.
در واقع شما با توجه به نکاتی از نوع معاملات اقتصادی، پروسه خرید و فروش خود را تسهیل کنید. در چنین شرایطی قرارداد فروش اعتباری به عنوان یک موافقت نامه میان طرفین منعقد خواهد شد. طبق این قرارداد شما قادر خواهید بود نوع دیگری از روابط بلند مدت خود با مشتریانتان را بر اساس یک چهارچوب قاعده مند تعریف کنید.
استفاده از قراردادهای فروش اعتباری در این شرایط به این صورت خواهد بود که به جای پرداخت مبلغ پس از هر بار خرید توسط مشتری، وی متعهد شود که در یک بازه زمانی مشخص و بر اساس فاکتور، هزینه خریدهای انجام شده را پرداخت کند. عقد این قرارداد علاوه بر اینکه مزایایی را برای خریدار در پی دارد، موجب تسهیل در امر معاملات انجام شده نیز خواهد شد.
ویژگی ها و نکات قرارداد فروش اعتباری
با توجه به مواردی که پیش تر ذکر شد، هدف اصلی قرارداد فروش اعتباری نوعی دریافت مالکیت است. بنابراین می توان این قرارداد را یک نوع قرارداد تملیکی دانست. چرا که پس از امضای قرارداد توسط طرفین و به موجب آن، خریدار کالا، به عنوان مالک کالاهای مورد نظر شناخته خواهد شد.
همچنین ماهیت قرارداد فروش اعتباری به گونه ای است که خریدار نمی تواند بدون پرداخت هزینه به صورت رسمی مالک کالای مورد نظر باشد. در واقع این مالکیت طبق قرارداد، پس از پرداخت بخشی از مبلغ به وی اعطا خواهد شد و سپس در مدت معلوم، لازم است تمام هزینه را به فروشنده کالا پرداخت کند.
تفاوت قرارداد فروش اعتباری با مبایعه نامه
برای پاسخ دادن به این سوال لازم است ابتدا یک توضیح اجمالی در خصوص مبایعه نامه داشته باشیم تا بتوانیم تفاوت های آن با قرارداد فروش اعتباری را مورد بررسی قرار دهیم. مبایعه نامه که گاهی اوقات با عنوان بیع نامه نیز شناخته می شود، یک سند و مدرک معتبر بر قانونی بودن و شکل گرفتن معامله بین خریدار و فروشنده است. در واقع به موجب عقد مبایعه نامه، می توان انجام معامله و البته قانونی بودن آن را به اثبات رساند. هدف از مبایعه نامه را می توان در اصل منتقل کردن مالکیت کالا از فروشنده به خریدار دانست.
در واقع پس از نوشتن مبایعه نامه، خریدار حق مالکیت را کسب خواهد کرد. همچنین در ازای کسب مالکیت کالا، لازم است خریدار به هنگام عقد مبایعه نامه، مبلغی را به فروشنده بپردازد. این مبلغ تحت عنوان «ثمن» شناخته می شود. با توجه به نظامی که قراردادها بر اساس آن نوشته می شوند، نوشتن مبایعه نامه با عنوان فروش شناخته می شود.
از این جهت قانون نیز چهارچوب های ویژه ای را برای این نوع از توافقات میان خریدار و فروشنده مشخص کرده است. از این جهت در صورتی که یکی از طرفینی که مبایعه را امضا کرده اند و به آن متعهد شده اند به موارد مبایعه نامه نوشته شده پایبند نباشد، مبایعه نامه از اعتبار قانونی ساقط خواهد شد.
در قانون مدنی مواد 338 تا 465 در مورد اجزا و شرایط اعتبار و صحت مبایعه نامه نوشته شده است. یکی از مهم ترین و اصلی ترین این موارد، مبلغ و هزینه تعیین شده در معامله است. در واقع این موضوع باید با جزئیات در مبایعه نامه کاملاً محرز شود. چرا که در صورت عدم رعایت این مورد یا هر گونه کلی گویی، اعتبار مبایعه نامه را ساقط می کند.
با توجه به مواردی که در زمینه مبایعه نامه و خصوصیات آن گفته شد، واضح است که مفهوم قرارداد فروش اعتباری و مبایعه کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند. هر کدام از این موارد کاربردهای گوناگونی دارند که نسبت به شرایط قرارداد هر مورد انجام خواهد شد.
اصلی ترین شرط صحت قرارداد فروش اعتباری
در قانون محدوده ای برای در نظر گرفتن شرط و شروط جهت قرارداد فروش اعتباری در نظر گرفته شده است که لازم است خریدار و فروشنده این محدوده را رعایت کنند. به استناد ماده 10 قانون مدنی در قراردادهای نامعین، لازم است جهت رسمی شدن خواسته و توافقات انجام شده میان فروشنده و خریدار، چهارچوب های شرعی و البته قانونی در اولویت قرار گیرد.
با توجه به این اصل، اگر فروشنده و خریدار و یا حتی یکی از طرفین قرارداد، شرط یا شرایطی مغایر با قانون یا شرع برای قراردادهای فروش اعتباری در نظر گیرد و آن را در قرارداد درج کند، قرارداد نهایی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد. بنابراین لازم است هنگام درج موارد و شرایط گفته شده توسط طرفین، قانونی و شرعی بودن تمام آن ها محرز شود.
لزوم تضمین خریدار در قرارداد فروش اعتباری
با توجه به مواردی که پیش تر به آن اشاره کردیم، لازم است جهت عقد قرارداد فروش اعتباری، خریدار مبلغی را برای دریافت مالکیت کالا به فروشنده بپردازد. در واقع یکی از موارد اصلی قرارداد فروش اعتباری، در مورد سند یا اسنادی است که در قالب ضمانت، از طرف خریدار به فروشنده داده می شود. ممکن است سوالی با این عنوان برایتان پیش بیاید که علت در نظر گرفتن این اسناد و تضامین در قرارداد فروش اعتباری چیست؟
در پاسخ این سوال باید بگوییم که با توجه به اینکه خریدار هنگام خرید تمام مبلغ را تسویه نمی کند، فروشنده تنها می تواند بر اساس تضامین و اسناد دریافت شده و بدون دریافت مبلغ، مالکیت کالا را از خود ساقط و به مشتری منتقل کند. در واقع در قراردادهای این چنینی، اسناد و تضامین ارائه شده از طرف مشتری به فروشنده، نوعی اعتبار برای قرارداد محسوب می شوند.
به موجب ارائه این تضامین، خریدار یا مشتری می تواند تنها به مقداری از فروشنده کالا دریافت کند که سند یا تضمین خود را به همان اندازه ارائه داده باشد. در واقع می توان این موضوع را چنین بیان کرد که جهت خریداری کردن کالا از فروشنده، اعتبار مشتری به اندازه تضمین یا سندی نظیر چک بانکی است که به فروشنده ارائه داده است.
لزوم داشتن قرارداد اختصاصی جهت فروش اعتباری
بدیهی است که امنیت قرارداد و متعهد و پایبند بودن طرفین به تمام موارد ذکر شده در آن، یکی از دغدغه های اصلی فروشنده و خریدار است. چرا که هیچکدام از طرفین راضی به متضرر شدن نیست و این مورد نیز تنها با پایبندی طرفین به قرارداد انجام خواهد پذیرفت. همچنین عقد تمام قراردادها می تواند از ایجاد اختلافات جلوگیری کند که به موجب این موضوع، شکایات و مراجعات شهروندان به دستگاه های قضایی نیز کاهش خواهد یافت.
بنابراین جهت رسمی شدن معاملات و دارا بودن سندی بر قانونی بودن آن، توصیه می شود برای تمام خرید و فروش ها و معاملات انجام شده، از قرارداد اختصاصی استفاده شود. همچنین با توجه به ماهیت قرارداد فروش اعتباری و البته مواردی که به موجب این قرارداد فروشنده و خریدار به آن متعهد می شوند، لزوم داشتن قرارداد اختصاصی جهت فروش اعتباری را افزایش می دهد. چرا که به موجب این قرارداد، پایبندی به تعهدات قانونی برای فروشنده و خریدار تضمین می شود و هیچ کدام از طرفین قرارداد متضرر نخواهند شد.
همچنین با توجه به اینکه درج شرط و شروط غیر قانونی و غیر شرعی از طرف خریدار یا فروشنده در قراردادهای فروش اعتباری، مهر تأیید دیگری بر این مورد است که به موجب این قرارداد، هیچکدام از طرفین دچار ضرر مالی نخواهند شد. بنابراین قرارداد فروش اعتباری با در نظر گرفتن شرایط قانونی و شرعی، توقعات و ترجیحات طرفین انجام می شود و از این جهت می تواند یک گزینه امن و مطمئن برای معاملات انجام شده باشد.
فسخ یا عدم فسخ قرارداد فروش اعتباری
اغلب قرارداد های موجود قابلیت فسخ شدن را نیز دارند. قراردادهای فروش اعتباری نیز از این قاعده مستثنی نیست و قابلیت فسخ شدن را تحت شرایط معینی دارا است. به عنوان مثال اگر در طول بازه مشخص شده زمانی یا زمان دقیق تعیین شده، خریدار مقدار اقساط مشخص را به طور تمام و کمال به فروشنده پرداخت نکند، فروشنده می تواند قرارداد فروش اعتباری را فسخ کند و مالکیت کالا را از خریدار مجدداً به خود انتقال دهد.
مشاوره با وکیل قرارداد ها
وکیل نبوی ، این امکان را برای شما فراهم کرده است که بتوانید مشاوره دریافت کنید. به این منظور کافیست تا از طریق یکی از روش های ارتباطی سایت، سوال خود را با مجموعه مطرح نمایید. شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتساپ با وکیل نبوی ، ارتباط برقرار کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله در رابطه با قرارداد فروش اعتباری صحبت کردیم و نکات آن را مورد بررسی قرار دادیم. همچنین گفتیم که به موجب این قرارداد چه مواردی لازم است توسط خریدار و فروشنده رعایت شود و این موارد چه شرایطی خواهند داشت.
واضح است که پایبندی به تمام قوانین موجود در قرارداد و تبعیت از آن توسط میزان دعاوی حقوقی را به مقدار چشمگیری کاهش خواهد داد. ما نیز در این مقاله کوشیدیم با ذکر کردن تمام موارد مربوط به قرارداد فروش اعتباری، گامی در جهت آگاه سازی عمومی برداریم. امیدواریم این مطالب برایتان مفید بوده باشد.
