تشخیص و تمایز بین حساب‌های تجاری و غیرتجاری یکی از جنبه‌های حیاتی در زمینه‌های مالیات و حسابداری است که برای ایجاد یک سیستم مالی و حسابداری عادلانه و شفاف اهمیت دارد. از آنجا که حساب‌های تجاری عموماً توسط بانک‌ها برای فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با تجارت و کسب و کار نگهداری می‌شوند، تعیین دقیق و شناسایی حساب تجاری در قوانین جدید مالیاتی حساب‌ها برای اهداف نظارتی و تحلیلی مالی و حسابداری دارای اهمیت بالایی است.
برای دریافت مشاوره از وکیل نبوی وکیل پایه یک دادگستری با سابقه در انواع دعاوی مالیاتی تهران با شماره 09216982591 تماس حاصل فرمایید و یا از فرم مشاوره حقوقی درخواست خود را ثبت نمائید.
حساب تجاری چیست؟
حساب تجاری، که برای اجرای عملیات تجاری یا کسب و کار طراحی شده است، ویژگی‌های متعددی را شامل می‌شود، از جمله:
- واریز و برداشت پولی: صاحبان کسب و کار قادر هستند پول را به حساب خود وارد و از آن برداشت کنند، که این عمل برای پرداخت به تأمین‌کنندگان، پرداخت حقوق و دستمزد به کارکنان، خرید مواد اولیه و پوشش دادن سایر هزینه‌های تجاری مورد نیاز است.
- پرداخت الکترونیکی: بسیاری از حساب‌های تجاری قابلیت پردازش پرداخت‌های الکترونیکی از طریق اینترنت و دستگاه‌های کارتخوان را دارند، که این امکان به صاحبان کسب و کار اجازه می‌دهد تا از طریق کارت‌های اعتباری یا سیستم‌های پرداخت متنوع، پرداخت‌های مشتریان را انجام دهند.
- مدیریت مالی: حساب تجاری به صاحبان کسب و کار کمک می‌کند تا مالیات، هزینه‌ها و درآمد‌های خود را مدیریت کنند و گزارش‌های مالی مربوط به کسب و کار را تهیه کنند.
- تفکیک مالیاتی: استفاده از یک حساب مجزا برای کسب و کار به صاحبان کسب و کار کمک می‌کند تا مالیات و سایر تعهدات مالیاتی را از مالیات شخصی خود جدا کند.
- خدمات بانکی و اعتباری: بسیاری از بانک‌ها خدمات اضافی مانند خطوط اعتباری، وام‌های تجاری و خدمات پرداخت را برای حساب‌های تجاری ارائه می‌دهند.
حساب‌های غیر تجاری
حساب‌های غیرتجاری به حساب‌هایی اطلاق می‌شوند که برای انجام امور شخصی، سرمایه‌گذاری، یا دریافت وام استفاده می‌شوند. در صورتی که گردش حساب‌های این نوع باشد که هیچ ارتباطی با فعالیت‌های اقتصادی نداشته باشد، آنها از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.
حساب‌های تجاری
فرض کنید شخصی که یک مغازه پوشاک دارد و ۲ دستگاه کارتخوان در مغازه خود نصب کرده است، علاوه بر حساب‌هایی که به کارتخوان متصل هستند، یک حساب دیگر را برای خدمت به مشتریان غیرحضوری خود نیز افتتاح کرده است. همچنین، این فرد ۲ حساب دیگر را برای مدیریت مخارج شخصی خود ایجاد کرده است. بنابراین، این فرد در کل ۳ حساب تجاری و ۲ حساب غیرتجاری دارد.
به یاد داشته باشید که حساب‌هایی که برای انجام فعالیت‌های شغلی و کسب و کار استفاده می‌شوند، به عنوان حساب‌های تجاری شناخته می‌شوند و موظف به پرداخت مالیات به دولت هستند. مقدار مالیاتی که باید پرداخته شود، توسط دولت تعیین می‌شود.
اهمیت تفکیک حساب‌های تجاری و غیر تجاری
تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این کار به عنوان یکی از راهکارهای مؤثر در حوزه مالیات برای مقابله با فرارهای مالیاتی و ساده‌سازی فرآیند مالیاتی شناخته شده است. حساب تجاری، که یک نوع حساب سپرده بانکی است، توسط افرادی که در حوزه اقتصاد فعالیت می‌کنند، برای انجام معاملات مرتبط با کسب و کار خود استفاده می‌شود.
از سوی دیگر، حساب‌های غیرتجاری برای امور شخصی و غیراقتصادی کاربرد دارند. تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی به سازمان امور مالیاتی کشور امکان می‌دهد تا حساب‌های تجاری افراد را به پرونده‌های مالیاتی آنها وصل کند و مالیاتی که بر روی واریزهای این حساب‌ها تعلق گرفته است را دریافت کند. این اقدام نه تنها به توزیع عادلانه‌تر مالیات کمک می‌کند بلکه نگرانی‌های مالیاتی را برای فعالان اقتصادی نیز کاهش می‌دهد.
بر اساس این توضیحات، تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی از اهمیت زیادی برخوردار است و به منظور مقابله با فرارهای مالیاتی و بهبود فرآیند مالیاتی، سازمان امور مالیاتی ایران قانونی را در قالب سامانه مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی برای تفکیک این حساب‌ها وضع کرده است.
وظایف افراد در قبال حساب‌های تجاری و غیر تجاری
اگر شما دارای حساب بانکی تجاری هستید، باید به چندین تعهد مالیاتی توجه داشته باشید:
معرفی حساب بانکی به سازمان مالیاتی: شما ملزم هستید که حساب تجاری خود را به سازمان مالیاتی معرفی کنید و اظهارنامه مشاغل را تکمیل کنید تا مالیات‌های شما به درستی محاسبه شود.
ثبت و نگهداری گردش حساب‌های تجاری: شما باید گردش حساب‌های تجاری خود را در سیستم حسابداری خود ثبت و نگهداری کنید تا بتوانید مالیات‌ها و درآمدها را به خوبی مدیریت کنید.
ارائه گردش حساب‌های تجاری به اداره مالیاتی: شما باید گردش حساب‌های تجاری خود را به همراه مستندات لازم به اداره مالیاتی ارائه دهید تا مالیات‌های شما براساس آن محاسبه شود.
پرداخت مالیات بر درآمد کسب و کار: شما باید مالیات بر درآمد حاصل از سود کسب و کار خود را بپردازید.
دریافت و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده: شما باید مالیات بر ارزش افزوده را از مشتریان خود دریافت کنید و آن را به دولت بپردازید.
روش شناسایی حساب تجاری
برای شناسایی حساب تجاری ، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- انتخاب حساب‌هایی که صاحبان آنها باید مالیات بپردازند.
- حساب‌هایی که در یک ماه حداقل ۱۰۰ تراکنش داشته باشند.
- حساب‌هایی که مجموع واریزی‌های آنها بیش از ۳۵ میلیون تومان باشد.
- حساب‌های مرتبط با شرکت‌هایی که به عنوان حساب تجاری شناخته می‌شوند.
مالیات حساب‌های تجاری
بر اساس قوانین و مقررات دولتی، حساب‌هایی که به اشخاص حقوقی تعلق دارند، به عنوان حساب‌های تجاری شناخته می‌شوند و باید مالیات بپردازند. همچنین، اشخاص حقیقی که در یک ماه بیش از ۱۰۰ تراکنش داشته باشند یا مجموع واریزی‌های آنها در همان مدت زمانی بیش از ۳۵ میلیون تومان باشد، نیز ملزم به پرداخت مالیات هستند. در صورتی که شخصی با انجام فعالیت‌هایی مانند معاملات بورس یا استفاده از صندوق‌های وام خانگی در یک ماه بیش از ۱۰۰ تراکنش داشته باشد، ولی بتواند با ارائه مدارک معتبری و نشان دادن اینکه تمامی تراکنش‌ها خارج از چارچوب فعالیت‌های تجاری بوده‌اند، خود را از پرداخت مالیات به دولت معاف کند.
حل مشکل کارت به کارت کردن برای فرار مالیاتی
در سال گذشته، برخی از کسب‌وکارها برای اجتناب از مالیات، روشی به نام “کارت به کارت کردن” را به کار گرفتند. با این حال، در ماه بهمن سال 1402، نمایندگان مجلس بند (ج) از تبصره ششم لایحه بودجه سال 1403 را تصویب کردند. این بند مشخص می‌کند که کارت به کارت کردن نیز در دسته‌بندی واریزی‌های قابل ردیابی و محاسبه قرار گیرد تا بتوان حساب‌های شخصی و تجاری را در سال 1403 شناسایی کرد.
همچنین، در این بند، شورای پول و اعتبار مکلف شده است تا تا پایان ماه اردی‌بهشت سال 1403، تغییرات مربوط به دو شرطی که قبلاً توضیح داده شد را اعلام کند. بنابراین، از پایان ماه اردی‌بهشت، تفکیک بین حساب‌های شخصی و تجاری بر اساس این تغییرات آغاز می‌شود. این تغییرات ممکن است شامل تعدیل در تعداد تراکنش‌ها در ماه و حداقل تراکنش‌های واریزی، حتی از نوع کارت به کارت، برای حساب تجاری باشد.
مالیات حساب تجاری چقدر است؟
شناسایی حساب‌های شخصی و تجاری برای کسب‌وکارها بسیار حیاتی است، زیرا درآمدی که در حساب تجاری وجود دارد، مشمول مالیات است. تا قبل از سال 1401، مالیات فقط بر حساب‌هایی اعمال می‌شد که از ابتدا به عنوان حساب تجاری افتتاح شده بودند. با این حال، از آن زمان، دو شرط همزمان یعنی بیش از 100 تراکنش در ماه و مجموع مبلغ تراکنش‌ها بیش از 35 میلیون تومان، به عنوان معیار برای قرار گرفتن حساب‌های شخصی در گروه حساب تجاری در نظر گرفته شدند.
نرخ مالیات بر حساب‌های تجاری بر اساس ماده 131 از قانون مالیات‌های مستقیم تعیین می‌شود:
15 درصد برای حساب درآمد تا 50 میلیون تومان
20 درصد برای درآمدی که بیش از 50 تا 100 میلیون تومان است
25 درصد برای درآمدی که بیش از 100 میلیون تومان است
یکی از نکات مهم در زمینه شناسایی حساب‌های شخصی و تجاری در سال 1403 این است که بر اساس قوانین، امکان اثبات عدم داشتن درآمد از طریق تراکنش‌ها با ارائه اسناد و مدارک قابل قبول وجود دارد. بنابراین، حتی در صورت وجود دو شرط همزمان، اگر بتوانید اثبات کنید که تراکنش‌های مورد نظر از نوع درآمدی نیستند، می‌توان از محاسبه مالیات برای حساب خود جلوگیری کرد.
شناسایی حساب های شخصی و تجاری بر اساس قوانین موجود
قوانین مربوط به دفعات واریز به حساب و جمع مبلغ برای تفکیک و شناسایی حساب‌های شخصی و تجاری در سال 1403 در پایان ماه اردی‌بهشت تعیین خواهند شد. بنابراین، تا قبل از این تاریخ، برای مثال در ماه‌های فروردین و اوایل اردی‌بهشت، باید به قوانین پیشین مراجعه کرد. بر اساس آخرین قوانین، دو شرط اساسی برای تبدیل حساب شخصی به حساب تجاری وجود دارد:
- تعداد تراکنش‌ها بیش از 100 مورد در یک ماه.
- بالا رفتن مجموع مبلغ تراکنش‌ها از 35 میلیون تومان.
در صورتی که حساب شما بیشتر یک حساب شخصی بوده است اما این دو شرط همزمان ایجاد شده باشند، یعنی با بیش از 100 تراکنش در ماه و مبلغ 35 میلیون تومان به بالا برای شما واریز شده باشد، حساب شما در حال حاضر یک حساب تجاری به شمار می‌آید. لازم به ذکر است که منظور از تراکنش، تراکنش‌های واریز به حساب شما است و نه موارد برداشت از حساب.
برای درک بهتر، دو مثال آورده می‌شود:
اگر طی 2 تراکنش، بیش از 200 میلیون تومان به حساب شما واریز شده باشد، حساب شما یک حساب تجاری نیست.
اگر با 99 تراکنش، بیش از 50 میلیون تومان به حساب شما واریز شده باشد، باز هم حساب شما یک حساب تجاری نیست.
در مثال آخر، اگر طی 110 تراکنش، 30 میلیون تومان به حساب شما واریز شده باشد، باز هم حساب شما از نوع حساب تجاری به‌شمار نمی‌آید. زیرا باید هر دو شرط به‌صورت همزمان وجود داشته باشند.
چه کسانی مشمول مالیات حساب تجاری می‌شوند؟
بر اساس قوانین و مقررات دولتی، حساب‌هایی که به اشخاص حقوقی تعلق دارند، به عنوان حساب‌های تجاری شناخته می‌شوند. اگر شخص حقوقی این حساب تجاری را به سازمان امور مالیاتی اعلام نکند و پرونده مالیاتی تشکیل نداده باشد، ملزم به انجام اقدامات لازم برای تشکیل پرونده مالیاتی به عنوان مودی جدید مالیاتی است.
همچنین، اشخاص حقیقی که در یک ماه بیش از ۱۰۰ تراکنش داشته باشند یا مجموع واریزی‌هایشان بیش از ۳۵ میلیون تومان باشد، باید مالیات حساب تجاری را بپردازند.
در صورتی که فردی به واسطه فعالیت‌های غیرتجاری مانند موسسات خیریه، صندوق‌های وام خانگی یا بورس در یک ماه ۱۰۰ تراکنش داشته باشد و مشمول حساب تجاری شود، با ارائه مدارک معتبری که نشان می‌دهد تراکنش‌ها به واسطه امور غیرتجاری بوده است، می‌تواند خود را از پرداخت مالیات معاف کند.
بر اساس اعلام رئیس بانک مرکزی، تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی بیشتر در زمان اتصال دستگاه‌های کارتخوان اتفاق می‌افتد. بنابراین، ممکن است فقط دو یا سه نفر از هر ۱۰۰۰ نفر مشمول مالیات حساب تجاری شوند. مبنای تفکیک حساب‌های تجاری و غیر تجاری نیز کد ملی افراد است؛ بنابراین، اگر یک فرد چند حساب داشته باشد، مبنا برای ۱۰۰ تراکنش و واریز ۳۵ میلیون تومان، تمام حساب‌های فرد است.
میزان مالیات حساب تجاری بانکی بر اساس قانون مالیات مستقیم
نرخ مالیات بر حساب‌های تجاری بستگی به نوع فعالیت تجاری فرد دارد و بر اساس صنف و مشاغل مختلف محاسبه می‌شود. بنابراین، نرخ مالیاتی برای پزشکان و دلالان خودرو متفاوت خواهد بود.
چه تراکنش‌هایی مشکوک به تجاری نیست؟
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهند که سازمان امور مالیاتی برای تشخیص حساب‌های مشکوک به تجاری از مجموعه‌ای از معیارها مانند تعداد و حجم تراکنش‌ها و همچنین تکنیک‌های داده‌کاوی استفاده می‌کند. بر اساس این معیارها، برخی از تراکنش‌ها مانند یارانه‌ها، انتقال پول درون حساب‌های شخصی، تسهیلات بانکی، و حتی برخی حقوق جزا از حساب‌های تجاری تلقی نمی‌شوند.
نحوه اخذ مالیات از حساب‌های تجاری
در پایان، مالیاتی بر تراکنش‌های حسابی که به عنوان حساب تجاری شناخته شده‌اند، اعمال می‌شود. اگر قبل از این مرحله مالیات بر این تراکنش‌ها پرداخت شده باشد، هیچ مالیات اضافی بر آنها دریافت نمی‌شود. اما در صورت عدم پرداخت مالیات تراکنشی خاص، نرخ مالیاتی متناسب با نوع فعالیت تجاری فرد محاسبه و جمع‌آوری خواهد شد.
نکته پایانی
قوانین جدید مالیاتی برای شناسایی حساب تجاری بر اساس معیارهایی مانند تعداد تراکنش‌ها و مجموع مبلغ واریزی‌ها تعیین شده است. حساب‌های تجاری به عنوان حساب‌هایی شناخته می‌شوند که برای تراکنش‌های مرتبط با فعالیت‌های تجاری و کسب و کار استفاده می‌شوند. این معیارها شامل تعداد تراکنش‌های واریزی در یک ماه بیش از ۱۰۰ مورد و مجموع واریزی‌های ماهیانه بیش از ۳۵ میلیون تومان است. با استفاده از این معیارها، سازمان‌های مالیاتی و نظارتی قادر به تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی هستند و اطمینان حاصل می‌کنند که مالیات‌ها به صورت صحیح و عادلانه دریافت می‌شود. شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتس اپ با وکیل نبوی ارتباط برقرار کنید.
