از جمله تفاوت خلع ید و حکم تخلیه این است که حکم تخلیه، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که مالک قصد داشته باشد به تصرف غیرمجاز مستاجر خود هنگامی که مدت زمان اجاره ملک به پایان رسیده است، پایان دهد. چنانچه این حکم اجرا صادر گردد، ماموران اجرایی آن را انجام خواهند داد.

این در حالی است که خلع ید، زمانی است که میان مالک و مستاجر هیچ‌گونه قرارداد معتبری نوشته نشده است و چنانچه صاحب ملک قصد پس‌گرفتن مال خود را از فرد تصرف‌کننده داشته باشد، باید ابتدا مالکیت خود را به واسطه مدراکی که در اختیار دارد و یا سند رسمی به اثبات برساند.

در ادامه، جهت آشنایی بیشتر شما با این موضوع به بررسی تفاوت‌های خلع ید و حکم تخلیه می‌پردازیم. با ما همراه باشید. برای دریافت مشاوره مستقیم از وکیل نبوی وکیل پایه یک دادگستری وکیل ملکی در شهر تهران با شماره 09216982591 تماس حاصل نمایید و ضمن آگاهی از شرایط قوانین نسبت به سرعت بخشیدن به روند رسیدگی به امور مربوط از وکالت وکیل نبوی بهره مند گردید.

دعوای خلع ید

از جمله تفاوت خلع ید و حکم تخلیه آن است که در قانون، خلع ید به دعوایی می‌گویند که در آن مالک مال غیرمنقولی مانند مغازه، خانه، زمین زراعی و … را علیه کسی که آن را غیرقانونی تصرف کرده، مطرح می‌کند. در این هنگام، معمولا مالک اصلی از مرجع رسیدگی‌کننده در خواست می‌کند تا فرد متصرف را از ملک‌اش اخراج کرده و مالش را به او برگرداند.

نکته مهم: غصب در قانون مدنی به معنای استیلا در حق غیر، به شکل عدوان است. معنای استیلا در اینجا چیرگی و غلبه‌نمودن است. در حقیقت چنانچه غصب صورت گیرد، فرد متصرف روی مالِ مالک غلبه کرده است و این در صورتی است که مالک به هیچ وجه، رضایت ندارد.

معنای تصرف عدوانی و شباهت آن با خلع ید

چنانچه فردی مدعی گردد که مال غیرمنقولی در اختیارش قرار داشته و شخص دومی این مال را از تصرف وی خارج کرده (به شکل غیرقانونی)، به منظور بازپس‌گیری مال خود بایستی در محاکم قضایی به ارائه طرح دعاوی تصرف عدوانی بپردازد.

در این زمان، مالک باید بتواند اثبات نماید که قبل از تصرف‌کننده مال صاحب ملک بوده و آن را کاملا در اختیار خود داشته و تصرف شخص دوم، غیرقانونی(عدوانی) است. همچنین این مال بایستی حتما غیرمنقول باشد.

برخی افراد گاها دو واژه و موقعیت تصرف عدوانی و خلع ید را با هم اشتباه می‌گیرند. از جمله شباهت‌های تصرف عدوانی یا خلع ید که احتمال دارد افراد شاکی را به علت عدم آگاهی نسب به این مساله در طرح دعاوی خود اشتباه بیندازد، غیرقانونی بودن و بی‌اذن اقدام به تصرف نمودن مال است.

چنانچه فرد از معنای این دو واژه اطلاعات دقیقی در دست داشته باشند، می‌تواند به درسی طرح دعوا نموده و به حق خود برسد، در حالیکه عدم آگاهی از معنای این دو واژه، سبب طرح دعوای نادرست و چه بسا نرسیدن به حق فرد خواهد شد.

شرایط اعتراض به خلع ید

چنانچه شما نیز مال غیرمنقولی دارید که به تصرف فردی درآمده، ضمنآگاهی از تفاوت‌های خلع ید و حکم تخلیه، جهت طرح دعوا علیه وی شرایط زیر بایستی حاکم باشد:

• وجود سند مالکیت

چنانچه شما قصد داشته باشید طرح دعوای خلع ید نمایید، بایستی مالک ملکی باشید که مطرح می‌نمایید یا از سوی مالک سمت قانوی داشته  و اختیاراتی داشته باشید (مثلا وکیل او باشید). بعد از این موضوع، بایستی سند یا مدارک لازم جهت مالکیت خود را تقدیم دادگاه نمایید.

دادگاه بعد از آنکه مدارک و شرایط  شما را در ماهیت مساله مورد بررسی قرار داد، حکم قطعی را صادر می‌کند. چنانچه شما مالک منافع این ملک شمرده شوید در زمینه اقامه دعوای طرح خلع ید، می‌توانید اقدام نمایید.

• وجود مال غیرمنقول

مال غیرمنقول به آن دسته از اموالی گفته می‌شود که امکان جا به جایی آن وجود ندارد. لذا موضوع دعوای خلع ید، می‌تواند اموال غیرمنقول مانند خانه، مغازه، آپارتمان، زمین و …. باشد. براین اساس، می‌توان گفت طرح نمودن دعوای خلع ید در زمینه مال منقول، وجود ندارد.

• تصرف فرد متصرف به شکل غیرقانونی

در زمینه دعوای خلع ید، بایستی ید‌خوانده به شکل غاصبانه باشد و یا اینکه در حکم غصب تلقی شود. بر این اساس، چنانچه تصرف به شکل غیرقانونی و بی‌اذن صورت گرفته و فردی به صورت غیرقانونی (یا امانی) بر روی اموال غیرمنقول شما تسلط یافته باشد، نمی‌توان تقاضای خلع ید کرد.

دعوای تخلیه ید

در زمینه بیان تفاوت‌های خلع ید و حکم تخلیه باید گفت در دعاوی تخلیه ید اغلب فرد یا افرادی با اذن و اجازه مالک از مال غیرمنقول وی استفاده کرده‌اند، اما هیچ اجاره‌نامه یا قرادادی بین آنها نگاشته نشده است. پس از آنکه مدت اذن پایان یافت، فرد متاسفانه همچنان به کاربرد مال ادامه می‌دهد و مال را برنمی‌گرداند. اینجاست که مالک مجبور می‌شود به طرح تخلیه ید در مراجع ذی‌صلاح اقدام نماید تا بتواند از این طریق مال خود را دریافت کند.

تفاوت‌های خلع ید و حکم تخلیه

بدین منظور که بتوانید در طرح و اقامه دعوا، تفاوت‌های خلع ید و حکم تخلیه را درک کنید و دو مفهوم خلع‌ید و تخلیه‌ید را با هم مشابه فرض نکنید، در ادامه به نکاتی جهت تمایز قرار دادن این دو واژه از هم اشاره می‌کنیم:

• برای پرداختن به تفاوت میان خلع ید و حکم تخلیه باید بگوییم که زمانی از واژه خلع‌ید استفاده می‌شود که به شکل غیرقانونی، بدون آنکه مالک رضایت داشته باشد فردی ملک وی را در اختیار خود داشته باشد. این در صورتی است که تخلیه ید زمانی بکار برده می‌شود که فرد از آغاز غاصب ملک نبوده است، بلکه اجاره نامه‌ای در ابتدا وجود داشته که بعد از  اتمام مدت زمان قرارداد، فردی که ملک را (به عنوان مستاجر در اختیار دارد) حاضر نباشد، ملک اجاره‌ای را تخلیه نماید.
• از دیگر تفاوت‌های بین خلع ید و حکم تخلیه آن است که در دعوای خلع ید، مرجعی که صلاحیت رسیدگی به آن را دارد، دادگاه عمومی منطقه‌ای خواهد بود که ملک در آن منطقه واقع شده است. این در حالی است که مرجع رسیدگی به دعوای تخلیه ید، شورای حل اختلاف است.

لذا چنانچه مشکل شما تخلیه ید باشد، دستور تخلیه از سوی شورای حل اختلاف صادر خواهد شد. در حالی‌که در زمینه خلع ید، حکم تخلیه از سوی دادگاه عمومی منطقه‌ای صادر می‌شود.

• چنانچه در زمینه خلع ید متقاضی طرح شکایت هستید این نوع دعاوی، از جمله دعاوی مالی به شمار می‌رود. این در صورتی است که تخلیه ید از جمله دعاوی غیرمالی است. لذا هزینه دادرسی در دعاوی تخلیه ید بسیار کمتر خواهد بود.
• یکی دیگر از تفاوت‌های خلع ید و حکم تخلیه آن است که آنچه واضح و مبرهن است در دعاوی تخلیه ید ارتباطی معاهده‌ای و در دعاوی خلع ید تصرفات غاصبانه صورت گرفته می‌گیرد. هر کدام از این موارد دارای اثرات خاص خود هستند.
• به منظور طرح دعوای تخلیه ید ضرورتی ندارد شما حتما مالک ملک تلقی شوید، همین قدر که مالک منافعی باشد کافی است اما در زمینه طرح دعاوی خلع ید، دقیقا بالعکس فرع بر مالکیت گذاشته می‌شود. لذا حتما باید سند مالکیتی وجود داشته باشد.

اجرای حکم خلع ید

بعد از اینکه مرجع ذی صلاح به دعوای خلع ید، رسیدگی کرد ممکن است که دادگاه خواسته طرح شده از سوی خواهان را وارد بداند. اگر این اتفاق روی دهد، دادگاه به محکومیت فرد خوانده  به عنوان کسی که تصرف غیر مجاز داشته، حکم می‌دهد و  و حکم به خلع ید از مال فرد خواهان را صادر می‌کند.

پس از ارائه این حکم و صادر شدن اجرائیه علیه فرد متصرف، مال تحویل مالک شده و وی باید مال را به مالک تحویل دهد و از دست او خارج می‌گردد. احتمال دارد که  شخص متصرف، در ملک غصبی بنا احداث کرده باشد و یا اقدام به کشاورزی یا کاشت درخت نموده باشد. انجام این اقدامات، هیچ یک مانع اجرای حکم صادره از سوی دادگاه نمی‌شود و اجرای حکم حتما لازم‌الاجراست.

فرد متصرف به عنوان محکوم در این پرونده، بایستی همه وسایل، ابزارآلات و تجهیزاتی که توسط او به مال غصب شده آورده شده است را از ملک مذبور خارج نماید. اما چنانچه تجهیزات و وسایل شخصی را از ملک خارج نکند، اموالش به فردی تحت عنوان حافظ سپرده می‌شود.

اجرای حکم تخلیه

حکم تخلیه توسط شورای حل اختلاف صادر خواهد شد. بعد از آن که شورای حل اختلاف دستور تخلیه‌ید را صادر کرد، پس از ابلاغ دیگر نیازی به اجرائیه نیست و تخلیه اجرا می‌گردد. در این صورت فردی به عنوان مامور ابلاغ به آدرس مال تصرف شده مراجعه خواهد کرد و موظف است طی مدت زمان یک روز، به فرد مستاجر حکم تخلیه را ابلاغ نماید.

پس از تخلیه از فرد متصرف رسید گرفته می‌شود و طی مدت زمان مشخصی تخلیه اجرا می‌شود. چنانچه موجر (مالک) از مستاجر خود (متصرف) چیزی را به عنوان تضمین دریافت کرده باشد که در حکم اجاره مال او باشد، اجرا کردن دستور تخلیه‌ید زمانی خواهد بود که موجر آن را (سفته-چک و…) به مستاجرش بازگرداند. چنانچه موجر از دادن تضمین داده شده توسط مستاجر خودداری کند، اجرای دستور تخلیه نمی‌تواند صورت گیرد تا زمانی وی این کار را انجام داده و هر آنچه نزد او به عنوان تضمین نهاده شده، به مستاجر خود بازگرداند.

زمان مورد نیاز برای خلع ید از ملک

زمان رسیدگی به این نوع دعاوی در کشور ما بسیار زمان‌بر است. همچنین به جرات می‌توان گفت زمان کاملا مشخصی جهت رسیدگی به دعواهی ملکی، مانند خلع‌ید را نمی‌توان به طور دقیق پیش‌بینی نمود. معمولا به مدت زمان یک سال، در این دعاوی رای صادر می‌گردد.

نتیجه‌گیری

جهت اقامه دعوا در این دو زمینه در دادگاه و پیگیری مراحل دادرسی به فهم و درک تفاوت‌های بین خلع ید و حکم تخلیه دارید تا به لحاظ عدم آگاهی در این زمینه متضرر نگردید. در این مطلب ما به مقایسه مفهوم خلع ید و حکم تخلیه پرداختیم. امیدواریم مطالب ارائه شده کارآمد و مثمر ثمر بوده باشد.

شما میتوانید با مراجعه به دفتر وکالت وکیل نبوی وکیل پایه یک دادگستری ، وکیل ملکی در شهر تهران از مشاوره ایشان بهره مند گردید. برای هماهنگی و دریافت وقت مشاوره با شماره 09216982591 تماس حاصل نمایید و یا از طریق پشتیبانی سایت و شماره واتساپ با وکیل نبوی ، ارتباط برقرار کنید.