قبل از پاسخ کامل به اینکه  قرارداد رهن خودرو چیست، لازم است به قانون مدنی مراجعه کرده و تعریف عقد رهن را بررسی کنیم. ماده 771 قانون مدنی ایران تعریف عقد رهن را بدین گونه بیان می کند رهن، عقدی است که به موجب آن، مدیون مالی را به عنوان وثیقه به داین (رهن ‌دار) می ‌دهد. رهن‌ دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن می‌گویند.

در صورتی که راهن (بدهکار یا مدیون) که در قرارداد رهن به او راهن می ‌گویند، در موعد مقرر به بازپرداخت بدهی خود نپردازد، مرتهن (طلبکار) که در قرارداد رهن به او مرتهن می ‌گویند، مجاز است اقدام به فروش مال مورد وثیقه (خودرو) کند.

این اقدام به منظور وصول مبلغ بدهی است که راهن به مرتهن بدهی دارد. فروش مال مورد وثیقه معمولاً از طریق مزایده عمومی یا به شکل تعیین شده در قرارداد انجام می ‌شود. با درآمد حاصل از فروش، مرتهن حق خود برای دریافت بدهی خود را از راهن محقق می ‌کند.

علاوه بر این، در صورتی که راهن در موعد مقرر به بازپرداخت بدهی خود اقدام کند، مرتهن موظف است عین مرهونه (مال مورد وثیقه) را فک رهن کرده و آن را به راهن تحویل دهد. این به معنای بازگرداندن مال وثیقه به راهن است؛ چرا که راهن مبلغ بدهی خود را به مرتهن پرداخت کرده و به تبع آن، وثیقه خود را به دست می ‌آورد. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا با مبحث قرارداد رهن خودرو و شرایط آن بیشتر آشنا شوید.

برای دریافت مشاوره تخصصی در امور قراردادی خود از وکیل نبوی با شماره 09216982591 تماس حاصل نمایید .

قرارداد رهن خودرو چیست؟

قرارداد رهن خودرو یک توافق ‌نامه کتبی یا شفاهی است که بین راهن (مدیون یا بدهکار) و مرتهن منعقد می ‌شود. راهن یا مدیون، شخصی است که به دلیل داشتن بدهی، خودرو یا سند خودرو خود را به عنوان وثیقه به مرتهن وام می ‌دهد.

هدف اصلی این توافق این است که مرتهن (طلبکار) در صورت عدم پرداخت بدهی توسط راهن، بتواند از طریق فروش خودرو، بدهی خود را وصول کند. به طور ساده، این قرارداد به عنوان یک تضمین برای پرداخت بدهی عمل می‌ کند.

شرایط رهن خودرو

در بررسی شرایط قرارداد رهن خودرو، می ‌توان به موارد زیر توجه کرد:

وجود دین یا بدهی: در قرارداد رهن ، باید وجود یک دین یا بدهی مشخص باشد که راهن (بدهکار) به مرتهن (طلبکار) بدهی دارد و مایل است این دین را با رهن خودرو تضمین کند.

قبض دادن خودرو: راهن باید به مرتهن یا هر شخص دیگری که راهن و متهن (بدهکار و طلبکار) در قرارداد توافق می ‌کنند، خودرو را به اختیار بدهد. این به این معنی است که راهن خودرو را به مرتهن واگذار می‌ کند.

اهلیت راهن و مرتهن: هر دو طرف قرارداد (راهن و مرتهن) باید اهلیت لازم برای انعقاد قرارداد رهن خودرو را داشته باشند که شامل عقل، بلوغ و رشد است. به عبارت دیگر، طرفین باید قادر به درک و تصمیم‌ گیری درباره شرایط قرارداد باشند.

اختیار و رضایت: هنگام انعقاد قرارداد رهن ، لازم است راهن به طور آزاد و با اختیار کامل خود خودرو را رهن کند و مرتهن نیز با رضایت و اختیار کامل خود به قبض خودرو موافقت کند. هر گونه فشار، تهدید یا تقلب در این مورد می‌ تواند باعث عدم اعتبار قرارداد شود.

جهت و هدف مشروع: قرارداد رهن خودرو باید جهت و هدف مشروعی داشته باشد. به عبارت دیگر، نباید قرارداد به منظور انجام فعالیت غیر قانونی یا غیر اخلاقی انعقاد شود.

موضوع معین: در قرارداد رهن ، موضوع قرارداد باید به طور دقیق مشخص شده باشد. این شامل شناسایی و توصیف دقیق خودرو، شماره شاسی، شماره پلاک و سایر جزئیات مربوط به خودرو است.

قابل نقل و انتقال بودن خودرو: خودروی مورد رهن باید قابل نقل و انتقال باشد و در وضعیت توقیف یا در رهن نباشد. به این معنی که راهن باید مالک معتبر و قانونی خودرو باشد و بتواند آن را به مرتهن واگذار کند.

نحوه تنظیم نمونه قرارداد رهن خودرو

در قرارداد رهن خودرو، می ‌توان به بخش ‌های زیر توجه کرد:

بخش مشخصات راهن و مرتهن:

در این بخش، بر اساس مدارک هویتی افراد، مشخصات دقیق آن ‌ها از جمله نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و محل تولد باید درج شود. همچنین، طرفین باید اطلاعات پستی و تماس خود را به طور دقیق و مشخص بنویسند.

بخش مشخصات عین مرهونه:

در این بخش، مشخصات دقیق خودروی مورد رهن باید بر اساس برگ سبز خودرو یا سند آن درج شود. این مشخصات شامل مدل، سال تولید، پلاک انتظامی و سایر اطلاعات مربوط به خودرو است.

بخش میزان دین و مدت قرارداد:

در این بخش، مبلغ دقیق دینی که خودرو به عنوان رهن به مرتهن داده می ‌شود، همچنین مدت زمانی که قرارداد رهن اعتبار دارد و بدهکار باید تا آن تاریخ نسبت به بازپرداخت دین خود اقدام کند، باید درج شود. در صورت عدم پرداخت بدهی تا تاریخ مقرر، مرتهن می ‌تواند خودرو را به فروش برساند.

شروط قرارداد رهن خودرو

در بخش شروط قرارداد رهن خودرو، طرفین قادرند شرایط مختلفی را درج کنند، با این شرط که این شروط باید با قوانین و مقررات شرعی و قانونی سازگار باشند. به عنوان مثال، مرتهن می ‌تواند در شروط قرارداد درج کند که او مجاز است از منافع مال مورد رهن، مانند درآمد حاصل از استفاده از خودرو، استفاده کند.

همچنین، می‌ تواند شرطی در نظر بگیرد که تعیین کند چه زمانی او حق فروش مال مورد رهن (خودرو) را خواهد داشت. این شروط و توافقات می ‌توانند بین طرفین قرارداد تعیین شوند و باید به صورت صریح در قرارداد ذکر شوند.

امضا طرفین قرارداد

در بخش امضا، طرفین قرارداد رهن و در صورت وجود، شهود، باید قرارداد را امضا کنند. امضای طرفین نشان می‌ دهد که آن‌ ها به شرایط و توافقات قرارداد رضایت داده ‌اند و تعهد دارند طبق آن عمل کنند. باید تأکید شود که امضای طرفین ضروری است و در صورت عدم امضای قرارداد رهن خودرو توسط هر یک از طرفین، قرارداد بی ‌اعتبار خواهد بود و اعتبار حقوق و تعهدات طرفین به خطر خواهد افتاد. بنابراین، حضور و امضای طرفین قرارداد ضروری است تا قرارداد معتبر باشد.

مدارک لازم برای قرارداد رهن خودرو

در تنظیم قرارداد رهن خودرو، طرفین عقد نیاز به مجموعه ‌ای از مدارک دارند که در زیر به آن ها اشاره خواهیم کرد:

مدارک هویتی و اطلاعات پستی راهن: طرف رهن که صاحب خودرو است، باید مدارک شناسایی خود را ارائه دهد. این مدارک می ‌تواند شامل کارت ملی، شناسنامه یا پاسپورت باشد. همچنین، طرف رهن باید اطلاعات پستی خود را نیز در قرارداد ثبت کند.

مدارک هویتی و اطلاعات پستی مرتهن: مرتهن که فرد یا سازمانی است که در ازای وام، خودرو را به رهن می ‌دهد، نیز باید مدارک شناسایی و اطلاعات پستی خود را ارائه کند. این مدارک می ‌تواند شامل کارت ملی، شناسنامه یا پاسپورت و مدارکی مثل قرارداد اجاره محل کسب و کار یا مجوزهای مرتبط باشد.

مدارک مربوط به خودرو: طرف رهن باید مدارک مربوط به خودرو را نیز تهیه و ارائه کند. این مدارک می ‌تواند شامل برگ سبز خودرو (فرم 2)، برگه کمپانی (فرم 3)، بنچاق یا سند تملیک باشد. این مدارک نشان می‌ دهند که خودرو مورد رهن به نام طرف رهن است و این طرف مجاز به انجام معامله رهن می ‌باشد.

مزایای قرارداد رهن خودرو

در قرارداد رهن خودرو، طرفین عقد باید با آثار و تبعات حقوقی که این نوع قرارداد به همراه دارد، آشنا باشند. در زیر، به طور خلاصه، برخی از مزایای  قرارداد رهن خودرو از منظر قانونی ذکر می ‌شود:

مالکیت عین مرهونه: در قرارداد رهن ، مالکیت خودرو تا زمان ادای دین برای طرف رهن (رهن‌دهنده) باقی می‌ ماند و به مالکیت مرتهن (رهن‌برنده) منتقل نمی ‌شود، مگر اینکه رهن‌ دهنده در موعد مقرر تعهدات خود را انجام ندهد. در این صورت، مرتهن می ‌تواند با رعایت شروط قرارداد، خودرو را به فروش برساند و از مبلغ فروش به عنوان تسویه بدهی خود استفاده کند.

عدم منفسخ قرارداد: قرارداد رهن خودرو با فوت، جنون و سفه طرفین قرارداد منفسخ نمی ‌شود. به عبارت دیگر، وقوع این موارد، توقف قرارداد را به همراه ندارد و حقوق و تعهدات ناشی از قرارداد به وراثت منتقل می ‌شود.

محدودیت تصرف: رهن ‌برنده در قرارداد رهن، هیچ گونه تصرفی روی خودرو نخواهد داشت، مگر اینکه رهن‌ دهنده (رهن ‌گیرنده) اجازه‌ استفاده از منافع مال مورد رهن (یعنی خودرو) را به رهن ‌برنده بدهد. این محدودیت ‌ها و شروط مربوطه باید در قرارداد رهن خودرو مشخص شوند.

مشاوره با وکیل قرارداد ها 

وکیل نبوی ، این امکان را برای شما فراهم کرده است که بتوانید مشاوره دریافت کنید. به این منظور کافیست تا از طریق یکی از روش های ارتباطی سایت، سوال خود را با مجموعه مطرح نمایید. شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتساپ با وکیل نبوی ، ارتباط برقرار کنید.

نتیجه گیری

بنابر آنچه گفته شد، قرارداد رهن خودرو یک نوع قرارداد است که بین یک مدیون (شخصی که بدهکار است) و یک طلبکار (شخصی که مطالبه‌ کننده بدهی است) منعقد می ‌شود. در این قرارداد، مدیون خودروی خود را به عنوان وثیقه و تضمین برای بدهی خود به طلبکار رهن می ‌دهد. این به این معنی است که در صورتی که مدیون بدهی خود را پرداخت نکند، طلبکار مجاز است از طریق فروش خودرو، مطالبه خود را وصول کند

در هر صورت، بهتر است قبل از امضای قرارداد، شرایط و مفاد آن را با دقت مطالعه نمایید و در صورت لزوم، نظر یک وکیل یا مشاور حقوقی را جویا شوید تا اطمینان حاصل کنید که حقوق و تعهدات شما به درستی رعایت شده است. امیدواریم این مطلب برایتان مفید بوده باشد.