تسلیم به رای، یکی از اصول بنیادین در نظام‌های قضایی و حقوقی است که به معنای پذیرش نتیجه یک فرایند قضایی و احترام به تصمیمات مراجع قانونی است. این مفهوم نه تنها در راستای حفظ نظم و عدالت اجتماعی، بلکه به عنوان ابزاری برای تقویت اعتماد عمومی به نظام قضایی نیز عمل می‌کند. تسلیم به رای به طرفین دعوی این امکان را می‌دهد که با اطمینان از اینکه اختلافاتشان به صورت عادلانه و بر اساس قوانین موجود حل و فصل خواهد شد، به زندگی روزمره خود ادامه دهند.

در بسیاری از نظام‌های حقوقی، تسلیم به رای به عنوان یک اصل اساسی در فرآیند دادرسی شناخته می‌شود و به طرفین این امکان را می‌دهد که پس از صدور رأی، دیگر نتوانند بر اساس همان موضوع به محاکم مراجعه کنند. این امر نه تنها موجب کاهش بار قضایی می‌شود، بلکه به تسریع در حل و فصل دعاوی نیز کمک می‌کند.

جهت دریافت مشاوره از وکیل نبوی وکیل پایه یک دادگستری با سابقه در انواع دعاوی حقوقی با شماره 09216982591 تماس حاصل فرمایید.

تسلیم به رای دادگاه چیست؟

طبق اصل 34 قانون اساسی هر شخص می‌تواند برای پیگیری حقوق خود به دادگاه‌های صالح مراجعه کند. تمامی افراد جامعه باید به این دادگاه‌ها دسترسی داشته باشند و هیچ‌کس نمی‌تواند از مراجعه به دادگاهی که قانوناً حق مراجعه به آن را دارد، منع شود.

حق تجدیدنظرخواهی نیز به عنوان یک حق مسلم برای محکوم‌علیه در نظر گرفته شده است. طبق قانون آئین دادرسی کیفری، محکوم‌علیه می‌تواند درخواست تجدیدنظر کند تا پرونده‌اش در مرجع بالاتر مورد بررسی مجدد قرار گیرد و در این بررسی ممکن است حکم اولیه تغییر یابد. به عبارت دیگر، تجدیدنظرخواهی به عنوان یک راه قانونی برای اعتراض به حکم اولیه در مهلت مقرر شناخته می‌شود.

با این حال ممکن است محکوم‌علیه از این حق استفاده نکند و به حکم صادره از مرجع بدوی تن دهد. در چنین شرایطی اگر محکوم‌علیه از حق خود صرف‌نظر کند، قانونگذار به دلیل احترام به رأی صادره و همچنین برای تسریع در روند رسیدگی، تخفیف‌هایی برای وی در نظر می‌گیرد. تسلیم به رای دادگاه در واقع نشان‌دهنده پذیرش حکم و عدم استفاده از حق تجدیدنظر است.

پیشنهاد میکنیم مطلب ” مشاوره حقوقی آنلاین ” را نیز مطالعه نمائید.

زمان تسلیم به رای و استفاده از تخفیف مجازات

طبق ماده‌ای از قانون آیین دادرسی کیفری در تمامی محکومیت‌های تعزیری، اگر دادستان از حکم صادره درخواست تجدیدنظر نکرده باشد، محکوم‌علیه می‌تواند پیش از پایان مهلت تجدیدنظرخواهی به دادگاه صادرکننده حکم مراجعه کرده و حق تجدیدنظرخواهی خود را اسقاط کند یا درخواست تجدیدنظر را مسترد نماید. همچنین او می‌تواند تقاضای تخفیف مجازات کند.

در این صورت دادگاه به‌صورت فوق‌العاده با حضور دادستان به موضوع رسیدگی کرده و ممکن است تا یک چهارم از مجازات تعیین شده را کاهش دهد. این حکم صادره از سوی دادگاه، قطعی خواهد بود. بنابراین اگر محکوم‌علیه قصد بهره‌مندی از این تخفیف قانونی را دارد، باید قبل از پایان مهلت‌های 20 روزه یا 2 ماهه تجدیدنظرخواهی به دادگاه مراجعه کرده و با اسقاط یا استرداد درخواست تجدیدنظر از تخفیف مجازات استفاده کند.

شرایط و مراحل درخواست تسلیم به رای کیفری

طبق ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری در موارد محکومیت‌های تعزیری برای درخواست تسلیم به رای شرایط زیر لازم است:

عدم درخواست تجدیدنظر توسط دادستان:

در صورتی که دادستان از حکم صادره درخواست تجدیدنظر نکرده باشد، این موضوع در عمل رایج است.

درخواست کتبی از سوی محکومٌ علیه:

محکومٌ علیه باید پیش از پایان مهلت تجدیدنظرخواهی با مراجعه به دادگاه صادرکننده حکم (که در عمل به دفتر خدمات قضایی برای ثبت لایحه مراجعه می‌شود) درخواست کتبی اسقاط حق تجدیدنظرخواهی را تقدیم کند.

استرداد درخواست تجدیدنظر:

اگر درخواست تجدیدنظر ثبت شده باشد، محکومٌ علیه باید ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم، لایحه استرداد درخواست تجدیدنظر را ارائه دهد.

رسیدگی دادگاه:

در این صورت دادگاه در یک جلسه فوق‌العاده با حضور دادستان به موضوع رسیدگی کرده و ممکن است تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کاهش دهد. در واقع این حکم دادگاه قطعی خواهد بود. همچنین شما باید بدانید که زمان مناسب برای اعمال ماده ۴۴۲ هنگامی است که اتهام با توجه به شواهد موجود در پرونده، حتی در صورت درخواست تجدیدنظر، احتمالاً در دادگاه تجدیدنظر تایید خواهد شد. بنابراین احراز این شرایط باید توسط وکلای متخصص، انجام شود، تا از دست رفتن فرصت و احتمال برائت از حکم کیفری جلوگیری شود.

میزان تخفیف مجازات در تسلیم به رای

طبق ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری، قاضی یا دادگاه می‌توانند تا یک چهارم مجازات محکوم را کاهش دهند و به او تخفیف بدهند.  به عنوان مثال اگر مدت حبس محکوم ۸ ماه باشد، دادگاه می‌تواند این مدت را به ۶ ماه کاهش دهد. همچنین اگر مدت حبس ۴ ماه باشد، قاضی می‌تواند یک ماه تخفیف داده و آن را به ۳ ماه کاهش دهد. لازم به ذکر است که قاضی نمی‌تواند مدت زمان تخفیف را به مجازات دیگری تبدیل کند.

آیا تسلیم به رای در جرایم مواد مخدر نیز وجود دارد؟

پیش از سال ۱۳۹۶، پاسخ به این سوال با تردید همراه بود. اما پس از صدور رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، مشخص شد که تسلیم به رای در جرایم و مجازات‌های مربوط به مواد مخدر نیز قابل اعمال است. بنابراین افرادی که در این زمینه محکوم می‌شوند، می‌توانند از تخفیف در مجازات خود بهره‌مند شوند.

شرایط قانون تسلیم به رای

قانون تسلیم به رای دارای چندین شرط اساسی است که باید رعایت شوند:

• نوع پرونده: اولین و مهم‌ترین شرط این است که پرونده مربوطه باید از نوع کیفری و تعزیری باشد.
• عدم استفاده از حق تجدیدنظر: شرط دوم این است که نه دادستان و نه محکومٌ علیه باید از حق تجدیدنظر استفاده نکرده باشند. به عبارت دیگر، فردی که قصد دارد از مزایای تسلیم به رای بهره‌مند شود، باید قبل از پایان مهلت ۲۰ روزه برای درخواست تجدیدنظر اقدام کند.
• عدم اعتراض از سوی شاکی: نکته حائز اهمیت این است که محکومٌ علیه تنها در صورتی می‌تواند درخواست تسلیم به رای و تخفیف مجازات خود را ارائه دهد که نه دادستان و نه شاکی نسبت به رای صادره اعتراض و تجدیدنظر نکرده باشند.
• عدم اختیار قاضی: در این مورد بر خلاف سایر قوانین و تخفیف‌ها، قاضی و دادگاه هیچ اختیاری در عدم اعمال تخفیف ندارند. در واقع قاضی موظف است بر اساس قانون، تخفیف مجازات تسلیم به رای را اعمال کند. این شرایط بر اساس ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری تعیین شده‌اند.

آیا تسلیم به رای در مورد حبس تعزیری امکان‌پذیر است؟

بله، تسلیم به رای در مورد حبس تعزیری نیز امکان‌پذیر است. اگر فردی به دلیل جرائم تعزیری به حبس محکوم شود و نتواند دفاع مؤثری برای اعتراض به حکم ارائه دهد، می‌تواند با تسلیم به رای برای کاهش مجازات حبس تا یک چهارم درخواست کند. ولی باید به این نکته توجه داشته باشید که تسلیم یا تمکین به رای فقط موجب کاهش مجازات می‌شود و نمی‌تواند آن را به مجازات دیگری، مانند جزای نقدی تبدیل کند. بنابراین نباید انتظار داشت که با تمکین به رای، حبس به جزای نقدی تبدیل شود.

نمونه متن درخواست تسلیم به رای

به مرجع محترم قضایی نام دادگاه یا مرجع مربوطه

موضوع: درخواست تسلیم به رای و تخفیف مجازات

با سلام و احترام،

اینجانب نام درخواست‌دهنده، محکوم علیه در پرونده شماره شماره پرونده که در خصوص موضوع پرونده درحال رسیدگی است، بدینوسیله اعلام می‌دارم که با توجه به شرایط و منافع موجود، تصمیم به تسلیم به رای صادره از سوی آن مرجع محترم گرفته‌ام.

لذا خواهشمند است دستور مقتضی جهت ثبت و اعمال تخفیف مجازات طبق ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری صادر فرمایید.

پیشاپیش از همکاری و مساعدت شما سپاسگزارم.

با احترام،

نام و امضا

توجه: این متن یک نمونه عمومی بوده و ممکن است  بر اساس شرایط و قوانین یا نیازهای خاص پرونده شما   به تغییرات و تنظیمات خاصی نیاز داشته باشد. همچنین مشاوره با یک وکیل پیش از ارائه درخواست توصیه می‌شود.

تسلیم به رای توسط وکیل

تسلیم به رای توسط وکیل تنها در صورتی امکان‌پذیر است که این حق در وکالت‌نامه به وکیل داده شده باشد. در غیر این صورت، درخواست از سوی وکیل پذیرفته نخواهد شد. در مواردی که وکیل حق اسقاط تجدیدنظرخواهی را نداشته باشد، شخص محکوم علیه باید این درخواست را به دادگاه مربوطه ارائه دهد.

پیشنهاد میکنیم مطلب ” خطرات وکالت کاری و راهکارهای آن ” را نیز مطالعه نمائید.

رای وحدت رویه در خصوص تسلیم به رای

براساس رأی وحدت رویه شماره ۸۲۳ مورخ ۲۸/۴/۱۴۰۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، در صورتی که در پرونده‌ای شاکی خصوصی وجود داشته باشد و ایشان نسبت به رأی صادره تجدیدنظرخواهی کند، اما محکوم علیه تسلیم به رای نماید، این امر موجب اعمال ماده ۴۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری نخواهد شد. بنابراین اعمال تخفیف مجازات در مواردی امکان‌پذیر است که دادستان تجدیدنظرخواهی نکرده و محکوم علیه حق تجدیدنظرخواهی را اسقاط کرده باشد.

آیا تسلیم به رای در جرایم مواد مخدر امکان‌پذیر است؟

طبق رأی وحدت رویه شماره ۸۴۶ مورخ ۲۸/۱/۱۴۰۳ هیأت عمومی دیوان عالی کشور و بر اساس ماده ۳۸ قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۳/۸/۱۳۶۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام، دادگاه می‌تواند در صورت وجود جهات مخففه در مرحله صدور حکم، مجازات‌های مقرر در این قانون را کاهش دهد. بنابراین عبارت موجود در تبصره الحاقی به ماده ۴۵ قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب ۱۲/۷/۱۳۹۶ که به ممنوعیت استفاده از نهادهای ارفاقی مانند تعلیق اجرای مجازات و آزادی مشروط اشاره دارد، تنها ناظر به مرحله اجرای حکم است و مانع از اعمال تخفیف در مرحله صدور حکم نمی‌شود. در نتیجه با توجه به رأی وحدت رویه مذکور، تسلیم به رای در جرایم مربوط به مواد مخدر نیز امکان‌پذیر است و می‌توان از این طریق درخواست تخفیف مجازات را مطرح کرد.

تسلیم به رای بهتر است یا اعتراض؟

گاهی مراجعینی که با یک رای محکومیت قطعی مواجه شده‌اند، به وکلا مراجعه کرده و از آن‌ها می‌پرسند: آیا بهتر است به رأی صادره تسلیم شوم یا اعتراض کنم؟

به طور خلاصه مزایای تسلیم به رای شامل این است که دادگاه می‌تواند تا یک چهارم از مجازات تعیین شده را کاهش دهد. در مقابل اگر به رای اعتراض کنید، پرونده به مرجع بالاتر مانند دادگاه کیفری استان یا دیوان عالی کشور منتقل می‌شود. دادگاه بالاتر دوباره موضوع را بررسی کرده و ممکن است رای صادره را نقض، تأیید یا تخفیف دهد یا تعلیق کند.

بنابراین با تسلیم به رای، این امتیازات از شما سلب می‌شود. از سوی دیگر، ممکن است با وجود اعتراض، حکم شما عیناً تأیید شود و در این صورت شانس کسر مجازات تا میزان یک چهارم آن را از دست خواهید داد. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، کلمه “تا” در متن قانون است. به عنوان مثال، اگر مجازات ۸ سال حبس باشد، دادگاه می‌تواند از یک روز تا ۲ سال از آن کسر کند.

حال به پرسش اصلی برگردیم؛ پاسخ به این سؤال نمی‌تواند به صورت قطعی و کلی باشد، زیرا ویژگی حقوق به ویژه در حوزه حقوق کیفری، این است که باید به صورت موردی با هر قضیه برخورد کرد. در برخی موارد، تسلیم به رای و بهره‌مندی از مزایای آن منطقی است، در حالی که در موارد دیگر این کار توصیه نمی‌شود.

اما اگر شواهد موجود نشان‌دهنده این است که احتمال تأیید رأی در مرحله بالاتر قطعی یا نزدیک به آن است و دادگاه بدوی تمام ظرفیت‌های تخفیف و تعلیق را در رأی خود بکار گرفته است، تمکین به رای می‌تواند یک اقدام عقلایی باشد. توجه داشته باشید که تمکین به رای امکان اعتراض به آن را از شما سلب می‌کند، اما راه‌های اعتراض فوق‌العاده مانند اعمال ماده ۴۷۴ و ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری همچنان باز است.

سخن پایانی

تسلیم به رای به معنای پذیرش تصمیم یا حکمی است که توسط مرجع قضایی یا داوری صادر شده است. این مفهوم در نظام‌های حقوقی مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند تأثیرات عمیقی بر طرفین دعوا و روند قضایی داشته باشد.

تسلیم به رای به عنوان یک اصل بنیادی در حقوق و عدالت، نه تنها به حفظ نظم و اعتبار سیستم قضایی کمک می‌کند، بلکه موجب تسهیل روند حل و فصل اختلافات و کاهش تنش‌ها بین طرفین می‌شود. با پذیرش رای، طرفین نشان می‌دهند که به فرآیند قانونی و نتایج آن احترام می‌گذارند و این امر می‌تواند به ایجاد فرهنگ صلح و همکاری در جامعه کمک کند.

با این حال، تسلیم به رای باید با دقت و آگاهی انجام شود، زیرا ممکن است برخی از افراد تحت فشار یا شرایط خاص مجبور به پذیرش رای شوند. بنابراین، لازم است که طرفین قبل از تسلیم به رای، تمامی جوانب قضیه را مورد بررسی قرار دهند و از حقوق خود آگاه باشند.

شما می توانید از طریق پشتیبانی سایت و یا شماره واتس اپ با وکیل نبوی ارتباط برقرار کنید.